Het Nederlandse PGB

Nederland is voor GRIP lang een voorbeeld geweest van vooruitstrevend beleid omdat het bijna 20 jaar geleden het persoonsgebonden budget invoerde. Via directe financiering, dus een ondersteuningsbudget op maat in eigen handen, konden mensen zelf assistenten aanwerven of ondersteuning inkopen bij organisaties.

De laatste jaren gaat het niet meer zo goed met het Nederlandse PGB. We vroegen Jan Troost om vanuit zijn beleving hierover iets te schrijven.

Jan Troost: 'In Nederland is er heel wat gebeurd rond het PGB de laatste vijf jaar. Ik geef jullie daar graag wat over mee. Ik voel me wel een soort van 'oorlogsjournalist'. Want het gaat niet de goede kant uit.'

Rutte 1

In 2011 kwam onder Kabinet Rutte 1 naar buiten dat men het PGB wilde terugdringen. Het PGB zou een aanzuigende werking hebben en er moest drastisch bezuinigd worden. Dat kwam voor velen als een volledige verrassing. De rechtse VVD, de regeringspartij van de Minister President, was immers de "uitvinder" geweest van het PGB in Nederland. Staatssecretaris Terpstra (VVD) introduceerde het PGB in 1996. Het werd gezien als de kroon op de Liberale verzorgingsstaat: de klant is koning, je bepaalt zelf hoe en waar je je zorg regelt.

Overheid trekt zich terug

De echte reden van afschaffing van het PGB was volgens mij dat de overheid minder verantwoordelijkheid wilde nemen voor de zorg en ondersteuning. Dit zei onze koning er over tijdens Prinsjesdag 2013 "Gecombineerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving." Niet alleen in het PGB werd grof gesneden, maar ook in voorzieningen, onderwijs ondersteuning en uitkeringen. Voor ons was dit besluit de reden om de actiegroep Terug naar de bossen te starten.

Bekijk filmpje heropstart Terug naar de bossen 

Misbruik?

In Nederland praatte men voortdurend over misbruik met het PGB. Ik hoor dat Vlaanderen daarin Nederland begint na te apen door voortdurend te praten over misbruik van PAB en PGB. Ik wil daar graag een paar objectieve cijfers tegenover stellen.
Wat zijn de feiten in Nederland? Van de eindgebruikers van het PGB (de personen met een handicap zelf) gebruikt slechts 0,004 % het PGB waar het niet voor bedoeld is. Neem van mij aan dat de belastingontduiking een veel hoger percentage kent in Nederland! En anders reizen ze wel af naar België...

We protesteerden hiertegen op 19 september 2012 samen met Per Saldo en de CG-Raad.

Staatssecretaris Marlies van Zanten heeft naar aanleiding van dit protest vele gesprekken gevoerd met organisaties en PGB houders. Maar kort daarop viel het Kabinet van VVD, CDA en PVV.

Rutte 2

Er kwam een nieuwe regering. Met de komst van het VVD\PvdA hoopten we op een stabiel kabinet met meer aandacht voor mensen met een handicap en het PGB. We vestigden de aandacht op het belang van 'eigen regie'.

Het mocht niet baten. Jammer genoeg is de positie van mensen met een handicap ondergeschikt gemaakt aan de bezuinigingen: de eigen bijdragen werden erg verhoogd en we moesten eerst en vooral en zoveel mogelijk beroep doen op gratis mantelzorg.

De angst van dit Kabinet zit hem erin dat de groep 65-plussers steeds groter wordt. Meer mensen hebben zorg en ondersteuning nodig. Daardoor stijgen de kosten van de overheid. Over de gevolgen van mensen met een handicap wordt amper nagedacht. Het is een moeilijke strijd. Net als in België zijn we geen seksie groep en hebben we relatief weinig politieke macht. Economisch worden we niet gezien als belangrijk, eerder als kostenpost. Vooral ook omdat de overheid de verdienmogelijkheden en de uitkeringen heeft beperkt door de participatiewet in te voeren. Werk boven inkomen zetten, dit vergroot onze economische macht niet...

In de soep

Ken je in Vlaanderen het spreekwoord 'zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten'? Dat drukt uit dat je oordeel over iemand vooral wordt beïnvloed door hoe je zelf bent. Het spreekwoord wordt altijd negatief gebruikt: 'als jijzelf niet te vertrouwen bent, vertrouw je anderen ook niet'. Je negatieve oordeel zegt dus eigenlijk meer over jezelf dan over de ander. Dat gevoel krijg ik bij onze regering!

Maar goed. Om misbruik te voorkomen krijgen mensen met een handicap het PGB dit jaar niet meer op hun eigen rekening maar wordt het gestort door de gemeente of de zorgverzekeraar bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Door de veel te snelle invoering gaat echter alles mis. Medewerkers van PGB houders worden niet of te laat uitbetaald. Er heerst grote chaos.

Nationale ombudsman oordeelt!

"Het menselijk belang is op alle fronten uit het oog verloren bij de invoering van de nieuwe wet voor het persoonsgebonden budget (pgb)", concludeert de Nationale ombudsman in een zopas verschenen rapport. Bij de hervorming had de overheid moeten zorgen voor een grondige voorbereiding en goede samenwerking met ketenpartners, een adequate informatieverstrekking, een gebruiksvriendelijk systeem, continuïteit van betalingen en een adequate respons en oplossing van individuele problemen. Op al deze punten is de overheid tekortgeschoten.

Lees artikel van de Nationale Ombudsman 'Invoering pgb-trekkingsrecht - schoolvoorbeeld van hoe het niet moet'

Wat nu?

Er komt weer een massale demonstratie op 12 september met 'Red de Zorg' in Amsterdam. Nu maar hopen dat ze luisteren.

"Succes in België. Ik hoop dat ze bij jullie wel begrijpen wat 'eigen regie' betekent. Zonder weer afhankelijk te worden van liefdadigheid en je naaste." Jan Troost, woordvoerder Terug naar de bossen

Wie is Jan Troost?

www.aparticipatie.nl – Van apartheid naar participatie!

Freedom Drive

Nederland is niet het enige land waarin bezuinigd wordt op de uitgaven voor zorg en ondersteuning. Dit is een algemene Europese tendens. In andere landen stijgen de noden veel sneller dan het geld dat de regering wil vrijmaken. Hervormingen worden soms doorgevoerd of verkocht aan het grote publiek als maatregelen voor inclusie of deïnstitutionalisering.

Maar inclusie en deïnstitutionalisering betekent natuurlijk niet 'trek je plan met de goodwill van familie, vrienden en vrijwilligers' of 'zorg zelf maar voor je kind met een handicap'. Nee, de overheid heeft wel degelijk de verantwoordelijkheid om voldoende geld vrij te maken zodat personen met een handicap de juiste en voldoend ondersteuning kunnen betalen.

Laat je stem horen

Wil je tegen de bezuinigingen in Europa protesteren en opkomen voor het recht op voldoende ondersteuning om een onafhankelijk leven in de samenleving te leiden? Stap dan samen met honderden andere mensen met een handicap uit Europa en sympathisanten mee op in de Freedom Drive in Brussel op 30 september!

Meer informatie over de Freedom Drive 2015