Met mensenrechten experimenteer je niet

De dag voordien verdedigden Herman en de ouders van Glenn hun recht op het volwaardige budget dat ze toegekend hadden gekregen door de Vlaamse overheid. “Niets meer en ook niets minder”, stelde de moeder van Glenn. “Met een half persoonsvolgend budget kan ik nooit uit het rusthuis geraken”, beantwoordde Herman de vraag van de rechter.

Herman en Glenn zijn 2 van de 1100 mensen die gevat worden door een experiment van de Vlaamse Regering waarbij mensen die jarenlang op de wachtlijst stonden, slechts de helft van hun budget kregen. De regering wil onderzoeken of met het halve budget hun dringendste noden gelenigd worden. Tot nu toe 19 mensen, waaronder Herman en Glenn, lieten het er niet bij en stapten naar de rechter.

Modelverzoekschrift gratis ter beschikking

Volgens GRIP is dat experiment onwettig. GRIP liet de juridische argumentatie dat dit experiment onwettig zou zijn, in een modelverzoekschrift uitwerken en stelde dit vrijblijvend voor iedereen openbaar op onze website ter beschikking. Download hier het modelverzoekschrift en de begeleidende uitleg. Je kan beroep instellen binnen de 3 maanden nadat je de brief voor de terbeschikkingstelling kreeg en je neemt best een advocaat onder de arm. 

Ook de argumentatie tegen de actualisering wordt meegenomen in het modelverzoekschrift. Want wie een deelbudget kreeg, werd ook gevat door de actualisering. Volgens een recent advies van de auditeur van de Raad van State is die actualisering alvast in strijd met de Grondwet.

Steunbijeenkomst op 21 juni

Een aantal mensen kwam, net voor de zitting van de rechtszaken in Antwerpen, samen voor het gerechtsgebouw als steunbetuiging. Ze droegen de boodschap uit dat personen met een handicap recht hebben op een volwaardig persoonsvolgende budget. Op borden was te lezen:

• Geen halve budgetten voor zorg en ondersteuning
• Toch ook geen halve pensioenen?
• Toch ook geen halve kankerbehandelingen?
• Toch ook geen halve schoolweken?
• Personen met een handicap zijn geen halve mensen
• Wij verdedigen het recht op ondersteuning
• -50% ? Ondersteuning is geen koopje

Er werden een aantal korte toespraken gehouden door de gedupeerden zelf, advocaten, GRIP en steunbetuigers.

Ook mensen die de komende maanden zelf een zitting hebben in een arbeidsrechtbank waren aanwezig. 

Een aantal quotes: 

• “Het gaat over menselijke waardigheid. Iedereen heeft recht op een menswaardig leven. Daarvoor is de nodige ondersteuning nodig.”
• “De stap naar de rechtbank zetten is helemaal niet evident. Dat wordt wel eens vergeten. Er zijn zeer veel drempels.”
• “We verwachten dat de minister en de Vlaamse Regering nog deze legislatuur het volledige PVB geeft aan iedereen die werd aangeschreven voor het experiment. Het zou onaanvaardbaar zijn om dit door te schuiven naar de volgende regering."

Bredere kijk

Heel wat mensen die naar de rechtbank stappen voor hun eigen dossier, zitten ook in met andere mensen wiens recht op ondersteuning geschonden wordt.

Gedupeerden verwijzen hier ook steeds naar:

“Ik denk niet enkel aan mijn eigen situatie maar ook aan wie de stap naar de rechtbank niet heeft kúnnen zetten. Iedereen heeft recht op zijn of haar volledige budget.”

Een uitspraak door de arbeidsrechtbank heeft in eerste instantie enkel direct effect op de situatie van de persoon die in beroep ging. Maar als mensen gelijk krijgen van de rechter, kunnen andere mensen die iets gelijkaardigs aanklagen hier wel naar verwijzen.

Wanneer verwachten we uitspraken?

Dat is moeilijk te voorspellen. Er zijn verschillende zaken voor verschillende arbeidsrechtbanken. Die hebben elk hun eigen timing. In het najaar zullen er waarschijnlijk wel vonnissen uitgesproken zijn.

Wat vindt GRIP over de rechtszaken?

GRIP vindt het goed dat mensen  opkomen voor hun recht op ondersteuning. In Vlaanderen stappen mensen nog relatief weinig naar de rechtbank. We zien wel een toename. Dat komt wellicht doordat de regering ook daadwerkelijk drastische maatregelen neemt die leiden tot vermindering van budgetten. Wanneer het beschermingsniveau fel daalt, zonder dat kan aangetoond worden dat er een goede reden van algemeen belang is, is de maatregel in strijd met de Grondwet.

GRIP betreurt het dat mensen zo op de proef worden gesteld en dat zij geen andere uitweg zien dan naar de rechter te stappen om hun recht op ondersteuning te verdedigen. Voorzitter Luc demarez: "Onze regering moet het recht op ondersteuning waarmaken, niet afbreken of uitstellen.”

Wat nu?

Volgens Carmen De Rudder, woordvoerder van minister Crevits, verwacht men pas in maart 2024 de onderzoeksresultaten van het experiment. Dat is laat en die datum is geen garantie. Wanneer zullen de resultaten besproken worden? 8 mei is de laatste plenaire vergadering van het Vlaams Parlement, 9 juni zijn er verkiezingen. Bekijk de parlementaire kalender

Met de onderzoeksresultaten is er bovendien nog geen politieke beslissing over hoe het nu verder moet met het feit dat de mensen maar de helft van hun budget ter beschikking gesteld kregen. Zoals de woordvoerder van de minister zelf stelt in De Standaard: “Het is niet zeker of de resterende bedragen zullen uitbetaald worden na afronding van het onderzoek. Dat hangt niet van het onderzoek af. Dat moet vooral zicht krijgen op hoe mensen die budgetten dan gebruiken.”

Conclusie: over het toekomstplan van deze mensen ligt niets vast. Terecht stappen ze dus naar de rechter om hun ondersteuning en daarmee hun toekomst te verdedigen! 

Wie komt op voor het recht op een volwaardig budget?

We merkten eerder al uit een rondvraag bij middenveldorganisaties dat er verdeeldheid is over het experiment. Het is dus niet zo dat de minister en de regering volop en zonder meer door alle organisaties gesteund worden in hoe dit experiment werd opgezet. Er is echter geen openbare communicatie vanuit het middenveld over hoe men nu vindt dat het verder moet.

Wat moet er nu volgens GRIP gebeuren?

GRIP luidt nogmaals de alarmbel. Gaat de regering wachten op de resultaten van het onderzoek, die eerst bespreken en pas dan beslissen over het lot van de 1100 mensen die deelnamen aan het experiment? Dat lijkt ons onaanvaardbaar. Na de zomer zullen de eerste onderzoeksvragen worden uitgestuurd. Dan zullen de mensen al 9 maanden hebben gewerkt met het halve budget. Hoog tijd dus om nu binnen de regering te beslissen het volledige budget ter beschikking te stellen

Het is dus absoluut niet nodig EN veel te laat om te wachten op de onderzoeksresultaten om te beslissen wat er nu dient te gebeuren met de mensen die werden aangeschreven door het experiment.

Experimenten zijn niet onschuldig. Als we dit blauwblauw laten, wat is dan de volgende stap? In wat voor straatje zijn we dan beland? Zal het volgende een experiment zijn met kwart budgetten? Waar eindigt dit? Met mensenrechten moet je niet experimenteren.

Meer informatie over het experiment

• Het experiment wordt geregeld door een Besluit van de Vlaamse Regering. Lees het Besluit van de Vlaamse Regering van 16 september 2022 over een experiment voor de gedeeltelijke terbeschikkingstelling van budgetten voor niet-rechtstreeks toegankelijke zorg en ondersteuning aan personen met een handicap in prioriteitengroep twee
• De inhoud van het onderzoek over het experiment wordt geregeld door een ministerieel besluit. Lees het ministerieel besluit over de inhoud van het onderzoek van 5 december 2022

Steun jij onze juridische acties?

GRIP streeft naar gelijke rechten en kansen van personen met een handicap zodat ze volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving. Om deze ambities waar te maken hebben we bovenop onze subsidies nood aan financiële ondersteuning van mensen en organisaties die inclusie een warm hart toedragen.

Om onze juridische acties rond experiment halve budgetten en rond actualisering verder te kunnen zetten kunnen we jouw steun goed gebruiken!

Iedere gift is welkom op onze projectrekening BE90737044774132.

Vermeld in de vrije mededeling alsjeblieft ‘juridische actie’.

Vanaf 40 euro bezorgen we je met plezier ook een fiscaal attest. Dit betekent 45% belastingvermindering. Een gift van bijvoorbeeld 100 euro, kost jou dus maar 55 euro.

Dankjewel,

Het bestuur en het team van GRIP

Meer info over steun voor juridische acties