Bezorgd om de rechten van kinderen met een handicap

Naast het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap is ook het Kinderrechtenverdrag (IVRK) een belangrijk instrument om de rechten van kinderen met een handicap op te volgen.

Op 1 maart verschenen de schaduwrapporten van de Kinderrechtencommissaris en de Kinderrechtencoalitie. Het VN-Kinderrechtencomité gebruikt deze rapporten als extra informatie voor de besprekingen van het Belgische overheidsrapport dat op 17 juli 2017 werd ingediend.

GRIP is lid van de Kinderrechtencoalitie en deed een stevige bijdrage bij het tot stand komen van dit rapport.

Kinderen met een beperking vallen nog te vaak uit de boot

In het rapport van de Kinderrechtencommissaris wordt onder meer gewezen op de veel te lange wachtlijsten voor PAB:

“Soms krijgen ouders te horen dat de zorgnood van hun kind voldoet aan de voorwaarden om een PAB te krijgen, maar vallen ze uit de boot bij de jaarlijkse ronde waarin de budgetten effectief toegekend worden: er is te weinig geld en er zijn situaties waarin de zorgnood nog groter is. In 2016 wacht een kind of jongere gemiddeld vijf jaar op een PAB.” (pag. 18)

Ook de Kinderrechtencoalitie wijst hierop en legt het verband met segregatie:

“Het PAB heeft bewezen een belangrijk middel voor inclusie te zijn. Toch staan PAB-vragers jarenlang op de wachtlijst. De gemiddelde wachttijd bij minderjarigen bedraagt 5 jaar. Er zijn kinderen en jongeren die 15 jaar wachten. Dit is een grote bedreiging voor onder meer het recht op opgroeien in het gezin en het recht op inclusief onderwijs. Het is immers veel gemakkelijker om je kind in segregatie te plaatsen: gemiddelde wachttijd voor internaat / semi-internaat is ‘slechts’ 9 maanden.” (pag. 78)

Inclusief onderwijs komt te traag uit de startblokken

De Kinderrechtencommissaris vernoemt het M-decreet als een belangrijke stap in de uitvoering van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. Maar hij toont zich toch bezorgd:

“Ondanks die initiatieven (M-decreet) stuit de overgang naar meer inclusief onderwijs in Vlaanderen nog op verschillende drempels.”

“Er is nog te veel rechtsonzekerheid over de toegang van kinderen met een beperking tot het gewoon onderwijs.”

“Sommige leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften kunnen alleen in gewoon onderwijs terecht als ze persoonlijke assistentie krijgen. De beschikbare middelen laten die assistentie niet altijd toe.”

“Voor sociaal kwetsbare ouders is de stap naar inclusief onderwijs vaak lastig, ook omdat de therapieën die hun kind in het buitengewoon onderwijs tijdens de schooluren kan krijgen, in het gewoon onderwijs niet inbegrepen zijn.”

Gelijkaardige bezorgdheden komen aan bod in het rapport van de Kinderrechtencoalitie:

“De visie op inclusief onderwijs blijft voorwaardelijk. Inclusief onderwijs wordt aangeboden als optie, wat niet tegemoetkomt aan de aanbeveling van het VN-Comité.”

“Het inschrijvingsrecht kinderen met een handicap is niet gewaarborgd. Scholen kunnen nog te gemakkelijk weigeren om een kind met een handicap in te schrijven.”

“Bijzondere aandacht verdienen ook de kinderen die wegens hun hoge zorgnood worden vrijgesteld van de leerplicht. Hierdoor worden momenteel meer dan 500 kinderen opgevangen in dagcentra en internaten, zonder leertraject.”

En ook de felbesproken invoering van het ondersteuningsmodel komt aan bod:

“De overgang verliep echter heel snel en onduidelijk en zonder betrokkenheid van ouders of kinderen. Hierdoor valt sommige ondersteuning weg of is het niet duidelijk waar ze moet aangevraagd worden. Het ontbreken van continuïteit en perspectief voor deze extra kwetsbare kinderen is een groot probleem en treft vooral de zwakste gezinnen.”

Het zoveelste signaal…

GRIP leest in deze twee schaduwrapport voor de zoveelste keer het signaal dat men in Vlaanderen te weinig werk maakt van het recht op inclusief leven en schoolgaan van kinderen met een handicap. Bijzonder pijnlijk zijn natuurlijk de perspectiefloze wachtlijsten op een PAB. Deze situatie is logisch aangezien er sinds 2009 geen gerichte maatregelen zijn geweest om die wachttijden voor PAB omlaag te krijgen. Dit terwijl Vlaanderen blijft investeren in de internaatsopvang van kinderen met een beperking. Het advies van de Kinderrechtencoalitie is dan ook heel duidelijk:

“Kies resoluut voor deïnstitutionalisering zodat plaatsing van een kind in een voorziening een uitzondering wordt.”