Vlaamse Regering verlaat met het Decreet Leersteun het pad van de echte inclusie

De Vlaamse Regering keurde op vrijdag 8 juli 2022 het ontwerp van het Decreet Leersteun goed. Voor GRIP, de mensenrechtenorganisatie van en voor personen met een handicap, bevestigt deze regering hiermee haar tekort aan ambitie op vlak van inclusief onderwijs en haar principiële voorkeur voor het buitengewoon onderwijs als de plaats voor leerlingen met een handicap.

“Deze beslissing getuigt van weinig ambitie om echt het verschil te maken voor scholen, leerlingen, ouders en begeleiders. Door het VN-Verdrag Handicap te ondertekenen, engageerde Vlaanderen zich om verdere stappen te ondernemen in inclusief onderwijs. Met dit decreet legt de Vlaamse Regering dit engagement naast zich neer.” zegt Kjartan Heynderick woordvoerder van GRIP.

Met een uitbreiding van het buitengewoon onderwijs werk je niet aan inclusie

Het Decreet Leersteun, dat het M-decreet moet vervangen, is niet wat men kan verwachten van een regering die inclusie van personen met een handicap nastreeft.  Integendeel op heel wat vlakken blijft men stilstaan of gaat men zelfs achteruit. Is dit decreet dan helemaal niets waard? Toch wel, GRIP staat achter de stappen die gezet worden om de basiszorg te versterken en achter de oprichting van de leersteuncentra.  Maar de doelstelling van dit decreet is: "de beste plaats zoeken voor elke leerling, met welke beperking ook" en dus niet langer: “leerlingen zoveel als mogelijk les laten volgen in het gewoon onderwijs”. Hier gaat men heel duidelijk voor inclusie light.

Met de uitbreiding van het buitengewoon onderwijs geeft men te kennen dat leerlingen met een handicap of leerlingen met een heel grote zorgnood eigenlijk in dit bijzonder onderwijs thuishoren. Met dit nieuwe decreet verlaat de Vlaamse Regering dus het pad van het inclusief onderwijs, ook al stelt men dat men blijft uitgaan van inclusie.

Wat met het inschrijvingsrecht?

Het inschrijvingsrecht vraagt bijzondere aandacht. De klassenraad zal kunnen aangeven wanneer het echt niet lukt om een bepaalde leerling op te nemen of wanneer de zorg voor een leerling ten koste gaat van de andere leerlingen. Men schijnt te vergeten dat ook al binnen het kader van het M-decreet de klassenraad zich kon uitspreken over een inschrijving van een leerling met een verslag buitengewoon onderwijs en indien aangewezen een inschrijving ontbinden.

Vraag is dus wat er echt verandert op het vlak van het inschrijvingsrecht. Maar vooral of de nieuwe bepalingen van het Decreet Leersteun wel in overeenstemming zijn met de antidiscriminatiewetgeving en het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap.

Kwalitatief onderwijs is inclusief onderwijs

Leerlingen met een handicap hebben recht op kwalitatief inclusief onderwijs. Inclusief onderwijs is de hoeksteen voor inclusief leven. Inclusief onderwijs leert ons om samen te leven en te ontwikkelen met respect voor de aanwezige diversiteit. "Inclusief onderwijs dient onvoorwaardelijk erkend te worden als dé garantie op goed onderwijs" zegt Inge Ranschaert, vrijwilligster bij GRIP.

Vlaanderen blijft koploper in segregatie

"Voor sommige leerlingen zal het buitengewoon onderwijs altijd de beste plaats zijn”, stelt minister Weyts. Recente cijfers van Statistiek Vlaanderen wijzen erop dat in het lager en secundair onderwijs 1 op 20 van de Vlaamse leerlingen wordt doorverwezen naar het buitengewoon onderwijs. Een opvallend cijfer is ook dat 1 op de 10 jongens in de laatste graad van het lager onderwijs, les volgt in het buitengewoon onderwijs. Binnen een internationale context is Vlaanderen met deze cijfers de slechtste leerling op het vlak van inclusief onderwijs.

Het is dan ook verwonderlijk dat deze Vlaamse Regering nu nog meer gaat inzetten op het versterken en de uitbouw van het buitengewoon onderwijs, in plaats van in te zetten op het realiseren van inclusief onderwijs. Het initiatief voor dit nieuwe decreet gaat immers gepaard met een aanzienlijke bijkomende investering in het buitengewoon onderwijs, die oploopt tot 45 miljoen extra. Dit terwijl leerlingen in het inclusief onderwijs steeds opnieuw te horen krijgen dat de middelen voor de nodige ondersteuning ontbreken… wat onvermijdelijk leidt tot doorverwijzing naar het buitengewoon onderwijs.

Meer ambitie voor inclusief onderwijs

Het naleven van het VN-Verdrag Handicap vereist meer ambitie voor inclusief onderwijs. De Vlaamse Regering dient dringende maatregelen te nemen om voor elk kind en ouder het recht te vrijwaren om te kunnen kiezen voor inclusief onderwijs en om daarbij voldoende ondersteund te worden. Meer dan 10 jaar na de goedkeuring van het VN-Verdrag zijn er nog geen langetermijnvisie en strategisch plan om naar één kwaliteitsvol inclusief onderwijssysteem te groeien. GRIP zal dit aankaarten bij het VN-Comité in Genève dat de naleving van dit verdrag opvolgt.

Zie ook: GRIP coördinator Patrick Vandelanotte over meer ambitie voor inclusief onderwijs