Hopelijk maakt VRT verder werk van een inclusief beleid

Kijk op Handicap Beeldvorming Hopelijk maakt VRT verder werk van een inclusief beleid

We keken naar de eerste uitzending van TABOE en dit is onze reactie

Dit opiniestuk verscheen als vrije tribune op Knack.be

'Je kreeg mensen te zien in wie je je als kijker op sommige momenten kon herkennen, ook al hebben ze een handicap', schrijft Ann De Martelaer van GRIP vzw over de eerste aflevering van 'Taboe'. Ze hoopt dat de VRT in de toekomst ook personen met een handicap een zichtbare plaats geeft binnen de reguliere programmatie.

Het was bijna onmogelijk om niet te weten dat zondagavond het nieuwe programma 'Taboe' van Philippe Geubels van start zou gaan.Verschillende media maakten ons benieuwd want lachen met mensen met een handicap, doe je dat? En wat zou Geubels er dan wel van maken?

Met een kijkpubliek van ruim 1,5 miljoen kijkers mag de VRT tevreden zijn. Het dan ook een zondagavondprogramma om op zondagavond naar te kijken, relaxed in de zetel, met wat kinderlijke nieuwsgierigheid en de uitdagende vraag of het wel toegestaan zou zijn om te lachen.

Ik heb de volledige uitzending uitgekeken zonder mij ook maar te vervelen of in ergernis modus te vervallen. Met humor kan je taboes bespreekbaar maken en het werkt drempelverlagend. Als mensenrechtenorganisatie wil GRIP verandering brengen in de kijk op handicap. Voor GRIP is lachen met handicap niet nieuw. In 2004 al organiseerde de organisatie de humorcampagne 'Haha... handicap'. We wilden het gevoel voor humor en zelfrelativering van mensen met een handicap in de verf zetten. Later volgden 2 cartoonwedstrijden (2005 en 2012) die nog altijd doorheen Vlaanderen reizen. Want humor werkt drempelverlagend. Eén van onze eerste slogans was: 'Leven zonder humor, dat is pas een handicap'

Maar hoe evalueer je nu een programma dat grenzen opzoekt tussen wat kan of mag en correct is. Voor deze analyse baseren we ons op het doctoraatsproefschrift van Tina Goethals (2017) die in opdracht van gelijke kansen onderzocht welke invloed de media heeft in hoe we naar medemensen met een handicap kijken.

Manon, Hendrik, Rik en Thibaut leerden we in 'Taboe' kennen als vier sympathieke mensen. Met hun optimisme pakten ze de kijker in. We zijn er zeker van dat ieder van ons na deze uitzending gerust met één van hen een avondje op café wil gaan.

Geubels liet ons zien welke zorg Ken nodig had, maar zette dit niet centraal. We zagen beelden van de thuisverpleegster. Zijn vriendin zagen we in een steunende rol. Dit werd heel subtiel in beeld gebracht maar voor de meeste personen met een handicap is dit ongelooflijk belangrijk. Een partner is geen verzorger en een verzorger is niet jouw partner. Uit het verhaal van Hendrik hoorden we hoe belangrijk de houding van zijn stiefmoeder was geweest, hij werd niet gepamperd, iets wat hij nu beseft.

We zagen vier zoekende mensen die elk op hun eigen manier met hun handicap omgingen. Gelukkig werden noch ouders, partners, artsen, begeleiders opgevoerd om hun kijk of ervaringen te komen vertellen. Op geen enkele manier zagen we een betuttelende houding van Geubels ten aanzien van zijn gasten. We zagen eerder een komiek die zelf via een grap op zijn plaats werd gezet, soms heel onzeker was of verwonderd stond te kijken naar wat zijn gasten deden of dachten.

Mogelijks is het de kijker niet opgevallen, maar tijdens deze uitzending werd nergens verwezen naar het feit dat Manon, Hendrik, Rik, Thibaut tevreden moesten zijn met de kleine dingen die het leven misschien nog voor hen in petto heeft. Zij werden niet geportretteerd als mensen die in hun eigen wereld leven, door hun handicap een andere persoonlijkheid hebben verkregen of omwille van hun handicap de controle over de realiteit hebben verloren.

Uiteraard zijn inzet en persoonlijke wilskracht belangrijk, maar inclusie betekent dat ook de maatschappij het nodige doet om een gewoon leven terug mogelijk te maken.

In het gesprek met Manon ging Geubels even de mist in. Door een ongeluk met haar brommer is haar linkerkant deels verlamd. Zij is nog sterk zoekende naar zichzelf. Geubels ging erg in op haar moed, haar persoonlijkheid, haar doorzettingsvermogen. We zagen enkele flashback-beelden van tijdens de revalidatieperiode. Hierdoor zouden we kunnen denken dat mits voldoende inzet mensen met een handicap zelf alle barrières kunnen overwinnen om zich terug volledig te integreren in de samenleving. Uiteraard zijn inzet en persoonlijke wilskracht belangrijk, maar inclusie betekent dat ook de maatschappij het nodige doet om een gewoon leven terug mogelijk te maken.

Enkel Hendrik is geboren met zijn beperking. Bij de drie andere deelnemers gebeurde er iets onverwachts. Zij hebben een leven voor en na de handicap. Deze toevalligheid kwam toch sterk aan bod. Hier balanceerden we even op het randje van het goede leven vóór en de externe onverwachte factor die alles weg genomen heeft. Wat het betekent om geboren te worden met een handicap zoals bij Hendrik had meer met meer diepgang kunnen uitgewerkt worden.

Op een niet-betuttelende manier kregen we het portret van vier mooie mensen. We hadden het ook fijn gevonden mochten we gehoord hebben hoe zij in het leven stonden, welke maatschappelijke rollen zij opnemen, hoe ze instaan voor hun levensonderhoud.

Geubels maakte niet de fout om deze mensen in beeld te brengen als inspirerende heldhaftige iconen met uitzonderlijke prestaties die hun beperking door persoonlijke inzet overwonnen hebben.

Vonden we dit een goede uitzending; Ja! De comedy show sensibiliseerde de kijkers onder meer dat je niet de duwer van de rolstoel moet aanspreken maar wel de persoon die in de rolstoel zit. Geubels maakte niet de fout om deze mensen in beeld te brengen als inspirerende heldhaftige iconen met uitzonderlijke prestaties die hun beperking door persoonlijke inzet overwonnen hebben. Noch als mensen met wie je medelijden hebt. Je kreeg mensen te zien in wie je je als kijker op sommige momenten kon herkennen, ook al hebben ze een handicap.

Scoort dit programma hoog op vlak van inclusie: Neen. Net zoals een aflevering van 'Temptation Island' waarin enkel met personen met een handicap voorkomen, geen voorbeeld van inclusie zou zijn. Echte inclusie is een programma waar mensen met en zonder handicap samen in voorkomen en waarbij het accent niet op de handicap ligt maar wel op de persoon die deelneemt, en hoe deze in het leven staat. Bij deze is dit een warme oproep aan de VRT om verder werk te maken van een inclusief beleid en om personen met een handicap een zichtbare plaats te geven binnen haar reguliere programma's.

 

Gerelateerde artikels

Kijk op Handicap GRIP gaf advies om te stoppen met Down the road GRIP gaf advies om te stoppen met Down the road Dit is geen inclusieve beeldvorming dus was dit zesde seizoen er beter niet gekomen. 11 nov 2023 / Patrick Vandelanotte Kijk op Handicap Nieuwe kijk. Het kruispuntdenken. Nieuwe kijk. Het kruispuntdenken. Vanuit kruispuntdenken of intersectioneel denken worden ons nieuwe inzichten of aandachtspunten aangereikt. 25 jul 2023 / Patrick Vandelanotte Bruispunt: boekvoorstelling OOK WIJ Bruispunt: boekvoorstelling OOK WIJ 26 juni Bruispunt voor inclusie Brugge 02 jun 2023 / Patrick Vandelanotte Boekvoorstelling: OOK WIJ Boekvoorstelling: OOK WIJ 15 jongeren brengen hun stem uit voor inclusie 12 mei 2023 / Patrick Vandelanotte Werk Luisterde jij al naar onze podcast INCLUSIEF WABLIEF? Luisterde jij al naar onze podcast INCLUSIEF WABLIEF? Voor het project www.gavoordiversiteit.be gaat GRIP in gesprek over werken met een arbeidshandicap. Kom zeker eens luisteren naar onze podcast! 08 apr 2022 / Lynn Formesyn Mensenrechten Visies op handicap GRIP presenteert: filmvoorstellingen van 'Defiant Lives' GRIP presenteert: filmvoorstellingen van 'Defiant Lives' Mensen met een handicap strijden om deel te nemen aan de maatschappij. Om dit aan te kaarten, vertoont GRIP  de film 'Defiant Lives'. Dit voorjaar plannen we nieuwe voorstellingen in Kortrijk (29.04) ... 27 mrt 2022 / Patrick Vandelanotte Kijk op Handicap Beeldvorming Handicap in de beheersovereenkomst : een dubbelinterview met Karen Donders en Benjamin Dalle Handicap in de beheersovereenkomst : een dubbelinterview met Karen Donders en Benjamin Dalle 06 okt 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Beeldvorming Visies op handicap Zelftest Kijk Op Handicap Zelftest Kijk Op Handicap Hoe kijk jij naar personen met een handicap? Doe de test! 08 jul 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Visies op handicap De modellen van handicap in een notendop De modellen van handicap in een notendop Vijf toonaangevende modellen van handicap en de evolutie die GRIP nastreeft. 07 jul 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Beeldvorming Handboek mediamakers Handboek mediamakers Een handboek voor mediamakers die personen met een handicap op een correcte manier willen weergeven en betrekken in hun werken. 08 apr 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Beeldvorming Nieuwe beheersovereenkomst VRT Nieuwe beheersovereenkomst VRT Eindelijk streefcijfers voor mensen met een handicap op het scherm. 11 feb 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Beeldvorming GRIP bestaat 20 jaar. Maar wat denkt de Vlaming over handicap? GRIP bestaat 20 jaar. Maar wat denkt de Vlaming over handicap? GRIP, de mensenrechtenorganisatie van en voor personen met een handicap in Vlaanderen, is 14 december 2000 opgestart. Naar aanleiding van deze 20ste verjaardag onderzocht GRIP in samenwerking met het ... 14 dec 2020 / Patrick Vandelanotte Kijk op Handicap Beeldvorming GRIP opent het Disability Film Festival GRIP opent het Disability Film Festival DisABILITY Filmfestival in Leuven: Ways of belonging 21 feb 2020 / Xavier Deruytter Mensenrechten Visies op handicap ILGA-conferentie: op het kruispunt LGBTI en leven met een beperking ILGA-conferentie: op het kruispunt LGBTI en leven met een beperking Jezelf zijn, zichtbaar zijn, geconnecteerd zijn 16 dec 2019 / Xavier Deruytter Beeldvorming Wij keken naar Down the road Wij keken naar Down the road Vlaanderen keek massaal naar de acht afleveringen van de tweede editie van ‘Down the road’, waarbij Dieter Coppens met zes mensen met het syndroom van Down een road- trip maakte doorheen Zuid – Afrika ... 20 jun 2019 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Beeldvorming Waarom er zo weinig personen met een handicap op televisie komen Waarom er zo weinig personen met een handicap op televisie komen Zijn mannen en vrouwen met een beperking niet bekoorlijk genoeg? 29 mrt 2019 / Ann De Martelaer Beeldvorming Want, is een man zonder rolstoel dan zoveel gemakkelijker? Want, is een man zonder rolstoel dan zoveel gemakkelijker? Diversiteit in onze samenleving is een feit, maar de beelden die in de media gebruikt worden zijn nog zelden divers. 19 feb 2019 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Beeldvorming  Willen we een wereld zonder down ? Willen we een wereld zonder down ? Nood aan een breed maatschappelijk debat 07 nov 2018 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Beeldvorming Focusgroep onderzoekt hoe series zoals Tytgat Chocolat de kijk op personen met een beperking beïnvloeden Focusgroep onderzoekt hoe series zoals Tytgat Chocolat de kijk op personen met een beperking beïnvloeden 24 sep 2018 / Ann De Martelaer Beeldvorming Onderzoek Tina Goethals als handleiding voor Handiwatch Onderzoek Tina Goethals als handleiding voor Handiwatch Op www.handiwatch.be   ‘kijken’ en ‘schrijven ‘ we over de beeldvorming van handicap in de media. 17 mei 2018 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Beeldvorming Beeldvorming van personen met een beperking in de media: framing analyse Beeldvorming van personen met een beperking in de media: framing analyse Deze GRIP-nota geeft de resultaten weer over onderzoek naar de bestaande beelden over personen met een beperking in de Vlaamse media. Deze nota werd opgesteld door Dr. Tina Goethals, werkzaam aan de V ... 17 mei 2018 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Beeldvorming "The Grown Ups"  Disability Filmfestival Leuven         "The Grown Ups" Disability Filmfestival Leuven Een boeiende film over mensen die hun plaats zoeken in de maatschappij en wat dit voor hen betekent. 07 feb 2018 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Visies op handicap Wat is het verschil tussen inclusie, integratie, segregatie en uitsluiting? Wat is het verschil tussen inclusie, integratie, segregatie en uitsluiting? Lees de visie van GRIP hierover. Met afbeeldingen en in een eenvoudige taal. 06 feb 2018 / Katrijn Ruts Gelijke kansenbeleid Kijk op Handicap Beeldvorming Tytgat Chocolat: the making of. Een verhaal van gelijke kansen. Tytgat Chocolat: the making of. Een verhaal van gelijke kansen. Na 7 weken Tytgat Chocolat konden we op donderdag 26 oktober het verhaal achter de reeks volgen. 08 nov 2017 / Patrick Vandelanotte Kijk op Handicap Beeldvorming BReeDBeeLD - Media maken in een samenleving vol diversiteit BReeDBeeLD - Media maken in een samenleving vol diversiteit Het steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs (SIHO) ontwikkelde een online tool om mediamakers te helpen producten te maken die een diverse samenleving in beeld brengen. 06 jul 2015 / Nancy Lievyns Visies op handicap Disability Studies doen aan onderzoek  vanuit een recente kijk op handicap Disability Studies doen aan onderzoek vanuit een recente kijk op handicap GRIP vindt het noodzakelijk dat Disability Studies in Vlaanderen verder ontwikkeld worden. Wetenschappers die werken vanuit Disability Studies kunnen namelijk een belangrijke bijdrage leveren aan een ... 17 jun 2015 / Nancy Lievyns
Verberg submenu