Kwinten: “Waarom laten de media personen met beperking niet vaker en op een inclusieve manier zien?”

De media moeten zijn een weerspiegeling van de huidige maatschappij. Kranten, de radio, televisie: ze hebben allemaal het voorrecht om in ieders huiskamer binnen te komen. Als personen met een beperking al 'in beeld' komen, gebeurt dat vaak nog erg stereotiep. Met de nadruk op op wat we niet kunnen. Of als aapjes in de zoo: kijk eens hoe schattig en moedig we zijn.Toch? Alsof de beperking samenvalt met de persoon.

We nemen de proef op de som. Vraag aan de modale Vlaming om de ogen te sluiten en een persoon met een beperking te beschrijven. Veel kans dat je het beeld krijgt van iemand in een rolstoel die amper kan stappen en spreken en die mentaal sterk beperkt is. Hoe vaak denken mensen op straat niet dat mijn vrouw mijn verpleegster is? Of kijken ze verbaasd ze als door hebben dat die schattige krullenbol eigenlijk mijn zoontje is? Of dat die man op zijn driewieler eigenlijk gewoon leerkracht is? Betrapt op hun eigen gedachtegang en vreselijk ongemakkelijk voor iedereen. Helaas wel het resultaat van een al te clichématige beeldvorming die we dagelijks te slikken krijgen. Het confronteert ons en onze omgeving genadeloos met het feit dat we anders zijn en kei hard zullen moeten knokken om erbij te horen. Nog altijd. Er is dus nog werk aan de winkel. Veel werk.

Maar ik wil hoopvol zijnen optimistisch. Neem nu Emiel bijvoorbeeld, een acteur met downsyndroom die al een tijdje meedraait in 'Familie'. Of recenter nog: Gianni in 'Nonkels' die behalve een jongen met down de medewerkers van het tuincentrum kordaat met de vinger wijst. Zo'n programma is nodig omdat het alleen al laat zien dat we gewoon mensen zijn, meer dan alleen onze beperking. De trein van inclusieve beeldvorming staat vertrekkensklaar en elk mediabedrijf wordt aan het loket verwacht. De kaartjesknipper komt sowieso langs. Als media personen met beperking niet vaker en op een inclusieve manier laten zien - als deelnemers aan een quizprogramma, als acteurs in fictiereeksen bijvoorbeeld - moeten ze afstappen aan de volgende halte.

En dus is de media zoekend. Zoekend naar de juiste mensen, naar de juiste beeldvorming. En ze zetten eerste stapjes. Aarzelend. Maar er is nog meer representatie en durf nodig. Roep nog meer Gianni's in het leven zodat ze geen mythologische wezens zijn. Kunstenaars met een beperking moeten vaker een actievere rol krijgen in het culturele en audiovisuele veld, zodat we een evidentie worden. Zodat iedere persoon met een beperking zich (h)erkend ziet op beeld. Zodat iedereen denkt: zij horen er gewoon bij;  Gianni is een held. Al hoop ik uit de grond van mijn hart dat Gianni die heldenstatus ook vertaald ziet op z'n loonbriefje. Ook dat is inclusie.

JA zeggen, JA doen?!

GRIP heeft een schaduwrapport opgemaakt over de mensenrechten van personen met een handicap in Vlaanderen. Dat rapport zal GRIP voorleggen aan het VN-Comité in Genève dat op 22 augustus België ondervraagt over de implementatie van het VN-Verdrag Handicap. 

In dat rapport komen ook de kijk op handicap en de beeldvorming ter sprake.

Het VN-Verdrag handicap stelt onder artikel 8 dat stigmatisering, vooroordelen en schadelijke praktijken ten opzichte van personen met een handicap moeten bestreden worden. Daarom moet er ingezet worden op positieve beeldvorming en is het belangrijk dat de media personen met een handicap portretteert op een wijze die verenigbaar is met het doel van dit Verdrag.

Onder meer de volgende punten brengt GRIP onder de aandacht in verband met beeldvorming:

Mensen met een handicap zijn nog te weinig zichtbaar in de media. De VRT zet wel stappen vooruit op het vlak van schermaanwezigheid van personen met een handicap. Maar het streefcijfer van 2% wordt nog niet gehaald.
Programma’s als Down the road en Gewoon Buitengewoon tonen eerder segregatie dan inclusie.
Personen met een handicap krijgen in Vlaanderen te weinig kansen om een actieve rol op te nemen binnen het media en cultuurlandschap (wat ook William Boeva en Mira Bruyssinck aanklaagden)

Lees meer over het schaduwrapport