Boekbespreking: Werknemers met een handicap: Gids voor werkgevers

In Vlaanderen is momenteel slechts een beperkt aantal personen met een arbeidshandicap aan het werk. De laatst beschikbare cijfers hebben het over 42,7%. Dat is een tewerkstellingskloof van ongeveer 35% met de rest van de actieve bevolking.

Nochtans voorziet de overheid in een breed inschakelings- en tewerkstellingsinstrumentarium, en doet zij inspanningen om werkgevers via verschillende kanalen en acties te informeren, sensibiliseren en motiveren om personen met een arbeidshandicap aan te werven.

Het vertrekpunt: KU Leuven onderzocht de mogelijkheden voor meer tewerkstelling

Het KU Leuven departement architectuur voerde i.s.m. de faculteit economie & bedrijfswetenschappen een onderzoek uit. De uitgangsvraag van het onderzoeksproject was: “Kunnen we personen met een arbeidshandicap inschakelen om architecten ontwerpadvies te geven?” Het was een project met drie delen. Er werden negen gebouwen geanalyseerd door personen met een handicap i.s.m. architectuurstudenten. De meerwaarde van die samenwerking werd in kaart gebracht. Daarnaast werden er ook interviews afgenomen van personen met een arbeidshandicap. Om de rondvraag volledig te maken werden ook elf expertorganisaties geïnterviewd. In laatste instantie gebeurde er ook een marktstudie gericht naar architecten. Zouden zij bereid zijn om te betalen voor zo’n advies van personen met een handicap?

Conclusies van het onderzoek

Het onderzoek toont aan dat niet flexibele tegemoetkomingen voor personen met een beperking én angst en onwetendheid bij werkgevers één van de voornaamste oorzaken zijn van de lage werkzaamheidsgraad

Het vervolg: Eén van de resultaten van het onderzoek in een boek voor werkgevers!

Om werkgevers over de streep te trekken, één van de knelpunten die uit het onderzoek naar voor kwamen, hebben Dorien Meulenijzer (*), Ann Heylighen en Maddy Janssens, onderzoekers, het boek 'Werknemers met een arbeidshandicap. Gids voor werkgevers' geschreven, een gids die wegwijs maakt in het tewerkstellen van personen met een arbeidshandicap.

(*) Dorien Meulenijzer werkt sinds november 2015 op de dienst Diversiteit van de Stad Leuven.

Wat staat er allemaal in?

Het boek geeft praktische tips voor alle stappen binnen het aanwervings- en tewerkstellingsproces. Zo bevat het boek een voorbeeldvacature en pleiten de auteurs voor een contactpersoon binnen elke organisatie die het aanwerven en tewerkstellen van een persoon met een arbeidshandicap begeleidt.

Bovendien gaan de auteurs in dit boek ook dieper in op de interacties op de werkvloer tussen werkgever, werknemer en de collega's. Ze adviseren werkgevers om te durven vragen naar de mogelijkheden van de werknemer en werknemers om te durven verwoorden wat voor hem/haar lukt of niet. Het boek kan tevens dienen als wegwijzer voor werkgevers die extra ondersteuning zoeken door het uitgebreide overzicht van subsidies en expertorganisaties. Vanaf dan kunnen werkgevers werken aan een divers personeelsbestand in hun organisatie, waarin ook werknemers met een arbeidshandicap kunnen aantonen dat ze een meerwaarde zijn.

Netwerk Handicap en Arbeid binnen GRIP vzw besprak het boek

Met het netwerk handicap en arbeid binnen GRIP vzw, met acht personen, lazen wij dit boek en formuleerden onze bedenkingen.

Op dinsdag 16 februari 2016 hadden we een gesprek met twee auteurs.

Een belangrijke opmerking vanwege de auteurs was dat het boek een gevolg was van de vaststellingen tijdens het onderzoek van het departement architectuur.

De keuze van de personen met een arbeidshandicap was dus verbonden met het onderzoek. Volgens de lezersgroep was de beperking tot bepaalde soorten handicaps een negatief punt. Het ging over: motorische handicap, visuele handicap, diagnose binnen autismespectrum. Zo kregen bepaalde thema’s meer gewicht, zoals mobiliteit. Maar wel heel verklaarbaar door het uitgangspunt van het onderzoek.

Een belangrijk punt in het gesprek met de auteurs was het woordgebruik. Er was nogal wat verwarring over het gebruik van integratie tegenover inclusie. Binnen de werking van GRIP is inclusie de voorkeurterm. In het boek gaat het over integratie. Maar tijdens het gesprek bleek dat we hetzelfde bedoelen.

Inzetten van ervaringsdeskundigheid werd door allen op het gesprek als belangrijk gezien. Het onderzoek focuste zeker op dit aspect en is in die zin een goede zaak.

De auteurs spreken over “het verdwijnen van de handicap door het voorzien in aanpassingen”. Dit uitgangspunt werd door verschillende lezers in vraag gesteld. Dat zal wel kloppen voor een deel van de betrokkenen, maar kan niet algemeen worden gesteld. Aanpassingen zijn natuurlijk nodig, maar lossen niet altijd alles op. Extra ondersteuning blijft soms nodig.

Het overzicht van de maatregelen in het boek is correct op het moment van schrijven, maar was wel snel gedateerd. Zou het niet logischer zijn om te verwijzen naar de ondersteuningsmaatregelen op internet? Zo blijven ze langer up to date. En ook het hoofdstuk over de expertorganisaties werd kritisch onthaald. Voor de lezers zit er een onevenwicht in het belang en de expertise van de verschillende voorbeelden. Het onderzoek van de auteurs had deze expertorganisaties allemaal bevraagd.

Conclusie

Het boek is een nevenproduct van een wetenschappelijk onderzoek in het departement architectuur i.s.m. de faculteit economie & bedrijfswetenschappen van de KU Leuven. Dit uitgangspunt bepaalt enkele beperkingen van het boek (niet alle arbeidshandicaps werden opgenomen). Het is toch een goede samenvatting geworden met tips en trics voor werkgevers.

Goede hoofdstukken zijn de aanbevelingen voor werving en selectie en de tewerkstellingsprincipes en in mindere mate de uitwerking van de visie. Toch vinden we het spijtig dat bepaalde aanbevelingen niet helemaal uitgewerkt zijn, zoals de aanpassingen bij sollicitaties.

De ondersteunende maatregelen zouden beter geen plaats krijgen in een boek omwille van snelle verandering. In het hoofdstuk over expertorganisaties is er veel onevenwicht in belang en expertise.

Het is een lezenswaard boek, vooral voor personen die een goede inleiding willen in het thema tewerkstelling van personen met een arbeidshandicap.