Nieuwe richtlijnen van de VN voor inclusief onderwijs

'Miljoenen personen met een handicap worden onderwijs ontzegd en voor veel anderen is onderwijs slechts beschikbaar in omgevingen waar ze afgezonderd worden van hun leeftijdsgenoten', dit verklaarden de experts van het VN-Comité voor de Rechten van Personen met een Handicap in hun General Comment over inclusief onderwijs. 'Inclusief onderwijs is belangrijk, niet alleen voor personen met een handicap, maar ook voor de gemeenschappen waar ze in leven, want het helpt om discirminiatie tegen te gaan en het bevordert diversiteit en participaite', verklaarde de voorzitster van het VN-Comité Maria Soledad Cisternas Reyes.

Inclusief onderwijs is een mensenrecht

Artikel 24 van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VRPH) geeft een duidelijke opdracht aan de overheid om een inclusief onderwijssysteem uit te werken. Enkel zo kunnen personen met een handicap zonder discriminatie en op gelijke voet hun recht op onderwijs benutten. Inclusief onderwijs is dus geen utopie, geen hersenspinsel van wereldvreemde onderwijspedagogen, geen onrealistische wens van ouders die de handicap van hun kind niet zouden 'aanvaard' hebben. Inclusief onderwijs is een mensenrecht.

General Comment geeft aan hoe inclusief onderwijs moet worden waargemaakt

Det tekst van het VN-Verdrag beschrijft niet in detail hoe een inclusief onderwijssysteem er moet uitzien. Daarom werkte het VN-Comité voor de Rechten van Personen met een Handicap een General Comment hierover uit, te begrijpen als een gezaghebbende toelichting en als richtinggevende aanbevelingen. We lezen in deze tekst een aantal duidelijke richtingaanwijzers, bijvoorbeeld:

• Het is belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen exclusie, segregatie, integratie en inclusie;
• Het in stand houden van twee onderwijssystemen, gewoon en speciaal/gesegregeerd, is niet in overeenkomst met de realisatie van inclusief onderwijs;
• Leerlingen met een handicap in gewone klassen plaatsen zonder begeleidende structurele aanpassingen is geen inclusie;
• Inclusief onderwijs veronderstelt een systeem van ondersteuning en middelen voor leerkrachten in scholen op alle niveaus.

Lees de tekst van het General Comment op de website van de VN.

Inclusief onderwijs in Vlaanderen?

Het VN-Comité toonde zich in 2014 bij de bespreking van het eerste rapport van België bezorgd over de beperkte vooruitgang op het vlak van inclusief onderwijs. In 2019 zal België een nieuw rapport moeten voorleggen aan het VN-Comité. Ondertussen nam de Vlaamse regering met het M-decreet een aantal maatregelen om inclusief onderwijs waar te maken. GRIP is samen met UNIA en het kinderrechtencommissariaat bezorgd over de impact en de implementatie van het M-decreet. Het is duidelijk dat verdere stappen nodig zijn om de implementatie van inclusief onderwijs waar te maken.

Het valt ons ondertussen op dat de minister van onderwijs, Hilde Crevits, uitspraken doet die mijlen ver afstaan van wat het VN-Verdrag en deze aanbevelingen voorhouden. Zo stelde ze onlangs nog: 'voor een grote groep leerlingen is het buitengewoon onderwijs de beste oplossing'. Dergelijke uitspraken remmen de doorbraak van het inclusief denken in het onderwijs. We hopen dus dat deze aanbevelingen van het VN-Comité ook onze minister van onderwijs bereiken.

GRIP komt op voor het recht op inclusief onderwijs. Verneem je daar graag meer over, neem dan contact op met Patrick Vandelanotte of 02/214.27.64