De M van 'Meer inclusie'?

Wat zegt het M-decreet over inclusief onderwijs?

Op 21 maart 2014 keurde het Vlaams parlement het M-decreet goed. ‘M’ staat voor: maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften.  Maar staat ‘M’ ook voor meer inclusie ? Er is alvast de ambitie om van gewoon onderwijs de regel te maken, van buitengewoon onderwijs de uitzondering. Daarom stelt het M-decreet dat elke kind het recht heeft om zich in te schrijven in een gewone school. Ook kinderen die ‘niet meekunnen’, die het gemeenschappelijk curriculum niet kunnen volgen. Zij hebben het recht om ‘mee te doen’ in het gewoon onderwijs op basis van een individueel aangepast curriculum. De school kan deze kinderen weigeren, maar moet echt kunnen aantonen dat de gevraagde aanpassingen ‘onredelijk’ zijn.

Aanvankelijk was er nog veel onduidelijkheid over de juiste interpretatie van dit inschrijvingsrecht. In het voorjaar van 2015 is dit uitgeklaard en vastgelegd in een omzendbrief (20/02). Door een aanpassing van het inschrijvingsrecht voorziet het M-decreet dus dat alle leerlingen recht hebben op inclusief onderwijs, mits afweging van de redelijke aanpassingen. Dit is een belangrijke stap vooruit voor het recht op inclusief onderwijs.

Tegen het M-decreet of tegen inclusief onderwijs?

In de media weerklinken heel wat geluiden tegen het M-decreet. Dat er kritieken of aanmerkingen zijn over het M-decreet, daar kunnen we zeker inkomen. Maar we merken ook heel wat fundamentele weerstanden tegen inclusief onderwijs op zich. Een directeur van een school voor buitengewoon onderwijs: ‘Als wij zien dat de kinderen in onze school een grote ontwikkelingsachterstand hebben… hen laten meedraaien in het gewone onderwijs is een beetje een utopie’. (woe 03/06 De Redactie.be).  Dit illustreert heel treffend dat een deel mensen in het onderwijsveld blijft vasthouden aan de overtuiging dat buitengewoon onderwijs dé oplossing is voor leerlingen met een leerstoornis of handicap.

Waarom inclusief onderwijs?

Op de vraag waarom het M-decreet er moest komen of waarom ons onderwijs inclusief moet worden, verwijst men vaak naar het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. België ratificeerde dit verdrag, dus moeten we inclusief onderwijs waar maken. Dat klopt, maar in feite klinkt dit antwoord een beetje als ‘omdat het moet van buitenaf’. En de discussie blijft gevoerd worden of dit wel goed is of slecht. Of die kinderen toch niet veel beter naar het buitengewoon onderwijs zouden gaan… .

Veel liever beantwoorden we deze vraag met de duidelijke stelling dat we er rotsvast van overtuigd zijn dat leerlingen met een handicap best leren in een gewone school. En dat we dit beschouwen als hun goed recht. Daarom heeft de grootste mensenrechtenorganisatie ter wereld dit ook vastgelegd als een mensenrecht. Is het dan nog nodig om hier in Vlaanderen discussies te blijven voeren over de voordelen en nadelen van het inclusief onderwijs ? Gaan we in Vlaanderen misschien ook opnieuw beginnen discussiëren of vrouwen wel dezelfde rechten hebben als mannen?

Knelpunten bij het M-decreet

Met het M-decreet wordt inclusief onderwijs nog niet waar gemaakt. Na jarenlange discussie is het inderdaad een kantelmoment, maar er blijven ook heel wat knelpunten. Als voornaamste :

• onvoldoende middelen voor ondersteuning in het gewoon onderwijs;
• medische kijk op handicap blijft dominant;
• tekort aan rechtszekerheid bij de inschrijving;
• men blijft investeren in de uitbouw van het buitengewoon onderwijs.

Geen inclusie mogelijk zonder toegankelijke scholen

Uit de schoolgebouwenmonitor blijkt dat 45% van de scholen onvoldoende toegankelijk zijn. Op dit moment worden – terecht – heel wat investeringen gedaan in de uitbreiding en vernieuwing van de schoolgebouwen. Het is dan ook onbegrijpelijk dat het beleid geen mechanisme heeft geïnstalleerd om erop toe te zien dat bij nieuwbouw of verbouwingen van scholen de integrale toegankelijkheid wordt gegarandeerd.

MEER INFO: lees de stand van zaken die GRIP opmaakte in verband met het inclusief onderwijs in Vlaanderen.