Hof van Beroep: Vlaamse Gemeenschap discrimineert dove leerlingen

Mijlpaal voor gelijke onderwijskansen voor dove leerlingen: Het Hof van Beroep te Gent bevestigt de veroordeling van de Vlaamse Gemeenschap wegens de weigering van redelijke aanpassingen voor personen met een handicap – een wettelijke vorm van discriminatie.

Hiermee worden de eisen van drie dove leerlingen en hun ouders ingewilligd. Fevlado, de Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties, reageert verheugt.

In maart 2009 dienden vier ouderparen bij de rechtbanken van Gent en Leuven een verzoekschrift in tegen de Vlaamse minister van Onderwijs en tegen verschillende Vlaamse scholen om voor hun dove kinderen het recht op te eisen op toegankelijk inclusief onderwijs. Deze ouders zagen immers met lede ogen aan hoe hun kinderen, wegens een manifest gebrek aan gebarentolkondersteuning (slechts 7 van de 30 lesuren), meer dan de helft van hun schooltijd moeten uitzitten zonder communicatie en zonder toegang tot het lesgebeuren. Een dergelijke situatie is voor dove kinderen niet enkel onaangenaam en kwetsend, maar hypothekeert ook de kansen op doorstroming naar het hoger onderwijs en tot de reguliere arbeidsmarkt.

De rechtbank van eerste aanleg van Gent oordeelde in juli 2009 dat de Vlaamse Gemeenschap inderdaad schuldig is aan discriminatie, omdat het huidige tolkenpakket van dove leerlingen een weigering uitmaakt van redelijke aanpassingen voor personen met een handicap . De rechter beval de Vlaamse Gemeenschap om deze discriminatie te staken en aan drie leerlingen – op straf van een dwangsom – een pakket tolkuren Vlaamse Gebarentaal van minimum 70% van de lesuren toe te kennen. Ook de aanvraagprocedure voor tolkondersteuning moest aangepast worden.

De Vlaamse Overheid stelde hoger beroep in tegen dit vonnis, maar het Hof van Beroep in Gent heeft dit beroep nu, in een mijlpaalarrest, over de hele lijn afgewezen als ongegrond. Het Hof van Beroep bevestigt het vonnis van de rechtbank van Eerste Aanleg.

Daarbij verwijst ze naar de voorbeeldfunctie die de overheid heeft, als het gaat om het organiseren van redelijke aanpassingen voor personen met een handicap. Het kan namelijk niet dat de overheid van privépersonen en bedrijven inspanningen vraagt op het vlak van dergelijke redelijke aanpassingen, en vervolgens zelf in gebreke blijft. Meer nog, het Hof van Beroep verwijst naar Nederland, waar dove leerlingen recht hebben op een tolk in 100% van de tijd in reguliere onderwijssituaties. Dit bevestigt, nog volgens het Hof van Beroep, dat een principieel volledige ondersteuning in elk geval een redelijke aanpassing is, en dat voor de overheid een dergelijke ondersteuning geen onevenredige belasting meebrengt.

Ook het argument van de Vlaamse Gemeenschap dat er te weinig tolken zouden zijn om te voldoen aan de vraag, werd door het Hof van Beroep verworpen. Het Hof van Beroep stelt vast dat er volgens de eigen gegevens van de Vlaamse Onderwijsinspectie wel degelijk voldoende gediplomeerde gebarentolken beschikbaar zijn, doch dat zij hun tolkactiviteiten niet voldoende kunnen uitoefenen wegens het te lage aantal toegekende uren, het door de overheid opgelegde zelfstandigenstatuut, de lage financiële tegemoetkomingen en de administratieve overregulering.

De ouders en kinderen werden bijgestaan door het Brusselse advocatenkantoor Stibbe, dat deze zaak op pro bono-basis behandelt. Meester Stefan Sottiaux, professor grondwettelijk recht aan de K.U. Leuven en specialist discriminatierecht, en meester Joos Roets, advocaat publiekrecht van kantoor Stibbe, bepleitten de zaak voor de rechtbank. De procedure werd ondersteund door de Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties (Fevlado), de belangenbehartiger van de Vlaamse Dovengemeenschap.

Volgens beide juristen is de uitkomst van de huidige zaak uniek voor Vlaanderen. Zij vormt namelijk een eerste toepassing van het op 10 juli 2008 goedgekeurde Gelijkekansen- en gelijkebehandelingsdecreet. Dit decreet verplicht zowel overheidsinstanties als particuliere organisaties om redelijke aanpassingen te treffen voor personen met een handicap. Doen zij dat niet, dan maken zij zich schuldig aan discriminatie.

Fevlado is zeer verheugd met deze uitspraak van het Hof van Beroep in Gent, dat nu eindelijk het recht van alle dove kinderen en jongeren op gelijke onderwijskansen volledig erkent. In de huidige onderwijssituatie zijn dove leerlingen namelijk verplicht om te integreren in het gewoon onderwijs, willen zij toegang krijgen tot het hoger onderwijs en de reguliere arbeidsmarkt. Dit kunnen zij alleen mits het gewoon onderwijs volledig toegankelijk is voor hen, door middel van tolken Vlaamse Gebarentaal.