Reactie op artikel: De sociale economie: Iedereen aan boord

In het artikel van Knack Weekend ‘Iedereen aan boord’ van 3 april 2019 staat:

'Starts-ups zijn tegenwoordig vaak inclusief ingesteld: een diverse groep van werknemers aantrekken en werk bieden aan kwetsbare groepen die niet of nauwelijks terechtkunnen in het gewone circuit.'

Er ontbreken echter een aantal belangrijke nuances in het artikel. Alsook zijn niet alle begrippen correct gebruikt. GRIP vroeg om onze reactie op het artikel te publiceren maar dit is niet mogelijk daar Knack weekend niet beschikt over een rubriek voor lezersbrieven.

Knack Weekend reageerde als volgt op het ontbreken van de belangrijke nuances:

‘We hebben de vermelde initiatieven niet gekozen aan de hand van een strakke invulling van inclusief ondernemerschap – een zaligmakende definitie lijkt me daar niet van te bestaan. Wel wilden we onze lezers op een toegankelijke manier een brede waaier aan initiatieven voorstellen: van een 65 Degrès, waar mensen met en zonder een beperking samenwerken, tot een merk als Gemini, dat voor zijn productie beroep doet op een maatwerkbedrijf.

De ligging van Het Idee indachtig, in een shoppingcentrum en te midden van mensen die misschien anders nooit in contact komen met mensen met een verstandelijke beperking, ben ik geneigd te denken dat ook een ”gesegregeerd” project inclusief kan zijn (in de zin van insluiting en zichtbaarheid in de samenleving).’

We verduidelijken hieronder nog even de begrippen zodanig dat deze naar de toekomst toe wel juist kunnen gebruikt worden.

Segregatie of inclusie

De ondernemingen beschreven in het artikel zijn echter niet inclusief maar gesegregeerd.

De startups richten zich steeds op een specifieke kansengroep. Hierdoor werken ze niet samen met mensen buiten de kansengroep.

Het recht op werk is vastgelegd in het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. In artikel 27 staat het recht op werk:

‘het recht van personen met een handicap op werk, op voet van gelijkheid met anderen; dit omvat het recht op de mogelijkheid in het levensonderhoud te voorzien door middel van in vrijheid gekozen af aanvaard werk op een arbeidsmarkt en in een werkomgeving die open zijn, waarbij niemand wordt uitgesloten, en die toegankelijk zijn voor personen met een handicap’.

Echt werk

Personen met een handicap hebben dus volgens het VN-verdrag recht op echt werk. Met ‘echt werk’ bedoelen we een betaalde job in een gewone werkomgeving. Daar kunnen, indien nodig, ondersteunende maatregelen bij te pas komen. Maar het gaat wel om een job met loon naar werken.

Participatieladder

De Vlaamse overheid introduceerde reeds in 2004 de participatieladder om iedere vorm van tewerkstelling in te schatten op het vlak van inclusie.

De startups beschreven in het artikel van Knack weekend bevinden zich op niveau 3 tot en met niveau 6 van de participatieladder.

Het Idee is een verwencafé ‘gerund’ door personen met een verstandelijke beperking. Kiebooms is een restaurant die vluchtelingen tewerkstelt. In het artikel worden beide horecazaken weergegeven als goede praktijken binnen de sociale economie. Er is echter een groot verschil tussen beide zaken. De personen met een handicap worden niet betaald voor hun werk en bevinden zicht op niveau 3 van de participatieladder. De vluchtelingen ontvangen wel een loon en bevinden zich op niveau 6 van de participatieladder.

Straffer nog: de personen met een handicap die ‘tewerkgesteld’ zijn in Het Idee moeten betalen om te mogen werken in het verwencafé. Het is dagbesteding geen echt werk.

Toch worden beide horecazaken in het artikel over dezelfde kam geschoren: “iedereen aan boord”. Maar aan boord betekent voor de ene iets anders dan voor de andere. Waarom aanvaardt de maatschappij dat personen met een handicap werken maar hiervoor niet betaald worden?

Doorstroom

Beide horecazaken dienen volgens het sociaal economie principe ook doorstroom te realiseren binnen de sociale economie en naar het normaal economisch circuit. Hoeveel personen met een handicap in Het Idee hebben de overstap gemaakt naar een hoger niveau op de participatieladder.

Werk maken van echt werk voor personen met een handicap

Te weinig mensen met een handicap komen tot echt werk. Ondanks alle inspanningen is er de voorbije tien jaar geen vooruitgang geboekt. Dit wijst er op dat er nood is aan meer doortastende maatregelen die echt werk voor personen met een handicap waarmaken.

De vraag is of de ambitie om dit te verwezenlijken er is.

GRIP vraagt:

• juist gebruik van het woord ‘inclusie’
• echt werk (= betaald werk op de reguliere arbeidsmarkt) voor iedereen
• meer in te zetten op doorstroom