PAB-loterij voor kinderen start weer

In Vlaanderen wachten honderden kinderen met een handicap al jaren tevergeefs op een persoonlijke assistentiebudget. Met zo'n budget kunnen ze zorgen voor persoonlijke assistenten die hen ondersteunen. Gezinnen kunnen zelf kiezen welke assistenten het best bij het kind en de ondersteuningsvragen passen. Het PAB dat al 17 jaar bestaat heeft een internationale prijs gewonnen, omdat het een enorm belangrijk middel is gebleken om een leven in het gezin en in de maatschappij mogelijk te maken. 

Fierheid => Schaamte

Vlaanderen mag terecht uitpakken met het PAB en er fier op zijn... ware het niet dat het recht op persoonlijke assistentie via een PAB een puur theoretisch recht is. Je kan het wel aanvragen... en de Vlaamse Overheid kan vaststellen dat je er recht op hebt... maar dan word je geparkeerd op de wachtlijst. Zelfs zonder dat je weet hoeveel wachtenden er nog voor je zijn. Kinderen en jongeren met een dringende ondersteuningsnood blijven soms 15 jaar op de wachtlijst staan. Dat heeft de Vlaamse Overheid in juni 2017 zelf aangetoond in een rapport van het Agentschap Jongerenwelzijn. 

Concurrentie tussen gezinnen in nood

Elke keer als er wat extra middelen komen van de overheid moet je via een checklist je hele situatie uit de doeken doen. De hele privacy van het gezin moet eraan. Je concurreert met alle andere kinderen en gezinnen die heel dringend ondersteuning nodig hebben. Met andere ouders die hun job moesten opgeven. Of in burnout verzeild geraken. Met andere gezinnen die alle ondersteuning zelf moeten bekostigen en hun spaargeld eraan moeten geven. Waarin alle gezinsrelaties onder druk staan. Waar de broertjes en zussen niet meer de aandacht en steun krijgen die zij óók nodig hebben voor hun ontwikkeling.

De een zijn brood 

Als je dan door de regionale prioriteitencommissie als een van de schrijnendste situaties eruit gekozen wordt, mag je blij zijn. Maar je denkt ook aan al die andere gezinnen, die het even hard nodig hebben. Misschien al 5 jaar langer ploeteren zonder perspectief. En jij weet heel goed dat hoe langer je zonder ondersteuning zit, hoe zwaarder het begint door te wegen. Met alle gevolgen van dien.

Alleen begrijpt het 'welzijn'ssysteem dat blijkbaar nog altijd niet: of een kind nu 1 jaar de nodige ondersteuning ontbeert, of 5, 10 of 15, dat maakt voor prioritering niets uit. 

Gegevens van Jongerenwelzijn over 2017 (eerste tabel pagina 2) laten de wachttijden zien van wie er wel en niet werd weerhouden als 'schrijnendste situatie'. Voor 77 gezinnen die tussen de 5 à 10 jaar wachten op ondersteuning mocht het niet baten. Bij maar liefst 49 niet toegekende PAB's gaat het over een wachttijd van 10 à 15 jaar. Even duiden: dit zijn gezinnen die meestal keer op keer proberen. Wie al zo'n checklist heeft ingevuld, weet dat dit geen lachertje is. Je doet het niet voor je plezier. 60 en 73 goedgekeurde checklisten gingen over kinderen die respectievelijk 0-1 jaar en 1-2 jaar wachtten.

Stel je voor dat we tegen mensen met kanker zouden zeggen: 'jij krijgt wel een behandeling, en jij niet. Sorry, je moet begrijpen dat we prioriteiten moeten leggen, want we hebben maar geld om 1/6de van de zieken te helpen.' 

Verzuip je? Geen nood, want daar is de instelling

Nu is het dus weer zo ver. Er komen waarschijnlijk een aantal miljoenen euro bij voor PAB's. Kinderen met een handicap en hun gezinnen met het water aan de lippen kunnen dus hun kans weer wagen! Op de website van het Agentschap Jongerenwelzijn staat een nieuwsbericht en een link naar de priorchecklist. Doen ze het, dan hebben zij een waterkansje dat ze het halen.

En als ze het niet halen en verzuipen? Dan is er nog altijd die laatste reddingsboei: de ouders kunnen beslissen hun kind uit hun gezin te halen, internaat of semi-internaat aan te vragen. Want voor hulp uit een voorziening is de gemiddelde wachttijd slechts 9 maanden (voor PAB gemiddeld 5 jaar) ! Ook die cijfers stonden al zwart op wit in het rapport van Jongerenwelzijn (lees artikel GRIP hierover). Dat zal dan heten : 'inclusie bleek niet haalbaar'.  

Wat vindt GRIP?

Vlaanderen zou fier kunnen zijn op haar PAB, maar al jaren is er enkel plaats voor schaamte. Kinderen met een handicap en hun gezinnen 5, of 10, of 15 jaar laten wachten op een PAB in het rijke Vlaanderen is onbegrijpelijk. De ondersteuning op maat in het gezin onmogelijk maken maar daarentegen de toegang naar hulp in een residentiële voorziening vlot laten verlopen is een aanfluiting van de rechten van het kind. Kinderen met een handicap worden in de samenleving en in hun gezin geboren en hebben net als hun broertjes en zusjes recht om daar ook op te groeien.  

Het kán

Vlaanderen heeft al jaren de mogelijkheid om de wachttijden voor voorzieningen en PAB gelijk te trekken, maar doet het niet. Is er geen geld voor? Jawel, er is veel geld beschikbaar in de voorzieningenwereld. Elk jaar komen er veel (semi-)residentiële plaatsen vrij. Aan die plaatsen hangt een subsidiëring vast. Minister Vandeurzen zou kunnen beslissen om die middelen via 'reconversie' los te koppelen van de voorziening en aan de langst wachtende kinderen te geven. De regelgeving om zo'n budgetten op naam te besteden is er al (PAB en persoonsvolgende convenanten). 

Bijkomend zou het geld dat nu extra wordt vrijgemaakt voor 2018 kunnen worden toegekend aan de langst wachtende kinderen. 

Met deze twee maatregelen kan de minister van 'Welzijn' de huidige situatie waarin kinderen langer dan vijf jaar op de wachtlijst staan, binnen het jaar oplossen. En kan hij tegen de verkiezingen van 2019 terecht stellen dat hij kinderen met een handicap een perspectief heeft gegeven op inclusie.