Wat is het verschil tussen inclusie, integratie, segregatie en uitsluiting?

Kijk op Handicap Visies op handicap Wat is het verschil tussen inclusie, integratie, segregatie en uitsluiting?

Lees de visie van GRIP hierover. Met afbeeldingen en in een eenvoudige taal.

 

Inclusie – Uitsluiting – Segregatie – Integratie

Beeld, omschrijvingen en concrete voorbeelden – december 2017

Download hier de tekst in Word en PDF.

1. Visie GRIP duidelijk maken

GRIP komt naar buiten met de slagzin ‘Kom op voor inclusie’. Hiermee wil GRIP de puntjes op de i van inclusie zetten. We zien namelijk dat inclusie door verschillende organisaties, instanties, … op een verschillende manier wordt ingevuld. Steeds vaker wordt de term inclusie ten onrechte gebruikt: bijvoorbeeld als het eigenlijk gaat om segregatie of integratie.

In deze nota maken we deze verschillen duidelijk aan de hand van een beeld, een beschrijving van de termen, en telkens een of twee korte, concrete voorbeelden.

Bollen met inclusie, uitsluiting, segregatie, integratie

2. Beeld

Bollen met inclusie, uitsluiting, segregatie, integratie

Beschrijving van het beeld (visuele toegankelijkheid):

  • In de afbeelding staan vier cirkels: 1 staat bovenaan en 3 staan eronder en naast elkaar.
  • In de bovenste cirkel staan puntjes in verschillende kleuren door elkaar. Er staat INCLUSIE boven.
  • De cirkel onderaan links is zoals de bovenste maar buiten de cirkel staan puntjes in verschillende kleuren. Er staat UITSLUITING boven.
  • De cirkel onderaan in het midden is zoals de bovenste, maar er staat een apart cirkeltje naast met puntjes in verschillende kleuren in. Er staat SEGREGATIE boven.
  • De cirkel onderaan rechts is zoals de bovenste, maar er zit een apart cirkeltje in met puntjes in verschillende kleuren. Er staat INTEGRATIE boven.

3. Omschrijving termen concrete voorbeelden

3.1 Uitsluiting:
‘Uitsluiting vindt plaats wanneer de toegang tot deelname aan de samenleving wordt geweigerd aan de persoon.’
In eenvoudige taal: Je mag niet meedoen, omdat je een handicap hebt.
Voorbeelden:

  • Leerkracht weigert leerling: ‘in onze school geven we geen les aan kinderen met een verstandelijke beperking’.
  • ‘Ik mag niet meer tappen bij een vzw. Ze vinden mij onbeleefd, ik vind dat ik direct ben.’

3.2 Segregatie:
‘Bij segregatie leven personen met een handicap samen in een omgeving die speciaal voor mensen met een bepaalde beperking of verschillende soorten beperkingen is voorzien, apart en geïsoleerd van mensen zonder handicap.’
In eenvoudige taal: Je leeft in een aparte omgeving, samen met andere personen met een handicap.
Voorbeelden:

  • ‘Ik werk in een maatwerkbedrijf (beschutte werkplaats) samen met andere mensen met een handicap’
  • Paralympische Spelen

3.3 Integratie:
‘Bij integratie mogen personen meedoen als ze zich kunnen aanpassen. De bestaande structuren passen zich niet of te weinig aan aan de noden van de persoon. Volwaardige en duurzame deelname is dan ook vaak heel moeilijk of kost de persoon heel veel inspanning.’
In eenvoudige taal: Je mag meedoen, maar je moet zelf de drempels wegkrijgen.
Voorbeelden:

  • ‘Ik kan niet meedoen aan de teamdag, omdat de plaats niet toegankelijk is’ (wanneer de persoon de drempels zelf niet kan overstijgen, komt hij of zij in een handicapsituatie terecht en dreigt er uitsluiting)  
  • Een leerling krijgt wel individuele hulpmiddelen en ondersteuning. Men wil echter niet aan een aangepast traject werken, hoewel het tempo voor de leerling te hoog is.
  • ‘Ik had op school GON begeleiding maar ik voelde mij daar dikwijls eenzaam door: ik werd door de begeleider altijd uit de klas gehaald om apart te werken’;
  • ‘Op school en later op het werk kreeg ik geen goede aanpassingen voor braille op de pc’;
  • ‘Tijdens mijn hele schoolloopbaan mocht ik maar 3x mee op schoolreis. De leraar vond altijd wel een argument waarom de reis voor mij niet kon: te gevaarlijk, niet toegankelijk’.

3.4 Inclusie:
Je kan inclusie op verschillende manieren beschrijven. Van heel eenvoudig zoals ‘iedereen hoort er gewoon bij’ tot heel uitgebreide definities, waarin ook staat welke voorwaarden er zijn om tot inclusie te komen. Die manieren hebben allemaal hun waarde. We kiezen hier voor een middenweg: ‘Inclusie is het recht op volwaardige deelname aan de samenleving op gelijke voet met andere burgers, een onafhankelijk leven met gelijke keuzemogelijkheden en met respect voor individuele keuzes.’[1]
In eenvoudige taal: Je kan even goed meedoen, je hoort erbij en de drempels zijn weggewerkt.
Voorbeelden:

  • ‘Ik kan in mijn huis blijven wonen, met goede ondersteuning’
  • ‘Dankzij mij Persoonlijke AssistentieBudget kan ik ook hulp geven aan familie en vrienden, vroeger moest ik altijd hulp vragen. Het is belangrijk om iets voor iemand te kunnen doen’.

 

[1] Standpuntnota deïnstitutionalisering (2014), GRIP vzw

4. Verschil tussen inclusie en uitsluiting, segregatie en integratie

‘Inclusie verschilt van segregatie en uitsluiting omdat mensen tussen en met mensen zonder handicap leven, in de gewone samenleving.
Inclusie verschilt van integratie omdat de structuren zo zijn opgezet of hervormd dat een diversiteit van mensen op gelijkwaardige manier kan deelnemen.’
Elke persoon mag zijn zoals hij of zij is en hoeft de norm niet te halen om op een volwaardige manier mee te doen.
Drempels worden weggewerkt via universal design, redelijke aanpassingen en indien nodig ondersteuning op maat.

5. Standpunten van GRIP over inclusie

Standpunten van GRIP over inclusie in onderwijs, werk....kun je hier raadplegen.

GRIP ontwikkelde de inclusiewaaier, deze waaier bestaat uit ronde beweeglijke schijven en elke schijf omschrijft op een eenvoudige en toegankelijke manier de begrippen inclusie, uitsluiting, segregatie en integratie. Meer informatie hierover vind je hier.

Gerelateerde artikels

Kijk op Handicap Nieuwe kijk. Het kruispuntdenken. Nieuwe kijk. Het kruispuntdenken. Vanuit kruispuntdenken of intersectioneel denken worden ons nieuwe inzichten of aandachtspunten aangereikt. 25 jul 2023 / Patrick Vandelanotte Mensenrechten Visies op handicap GRIP presenteert: filmvoorstellingen van 'Defiant Lives' GRIP presenteert: filmvoorstellingen van 'Defiant Lives' Mensen met een handicap strijden om deel te nemen aan de maatschappij. Om dit aan te kaarten, vertoont GRIP  de film 'Defiant Lives'. Dit voorjaar plannen we nieuwe voorstellingen in Kortrijk (29.04) ... 27 mrt 2022 / Patrick Vandelanotte Kijk op Handicap Beeldvorming Handicap in de beheersovereenkomst : een dubbelinterview met Karen Donders en Benjamin Dalle Handicap in de beheersovereenkomst : een dubbelinterview met Karen Donders en Benjamin Dalle 06 okt 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Beeldvorming Visies op handicap Zelftest Kijk Op Handicap Zelftest Kijk Op Handicap Hoe kijk jij naar personen met een handicap? Doe de test! 08 jul 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Visies op handicap De modellen van handicap in een notendop De modellen van handicap in een notendop Vijf toonaangevende modellen van handicap en de evolutie die GRIP nastreeft. 07 jul 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Beeldvorming Handboek mediamakers Handboek mediamakers Een handboek voor mediamakers die personen met een handicap op een correcte manier willen weergeven en betrekken in hun werken. 08 apr 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Beeldvorming Nieuwe beheersovereenkomst VRT Nieuwe beheersovereenkomst VRT Eindelijk streefcijfers voor mensen met een handicap op het scherm. 11 feb 2021 / Ans Janssens Kijk op Handicap Beeldvorming GRIP bestaat 20 jaar. Maar wat denkt de Vlaming over handicap? GRIP bestaat 20 jaar. Maar wat denkt de Vlaming over handicap? GRIP, de mensenrechtenorganisatie van en voor personen met een handicap in Vlaanderen, is 14 december 2000 opgestart. Naar aanleiding van deze 20ste verjaardag onderzocht GRIP in samenwerking met het ... 14 dec 2020 / Patrick Vandelanotte Kijk op Handicap Beeldvorming GRIP opent het Disability Film Festival GRIP opent het Disability Film Festival DisABILITY Filmfestival in Leuven: Ways of belonging 21 feb 2020 / Xavier Deruytter Beeldvorming Wij keken naar Down the road Wij keken naar Down the road Vlaanderen keek massaal naar de acht afleveringen van de tweede editie van ‘Down the road’, waarbij Dieter Coppens met zes mensen met het syndroom van Down een road- trip maakte doorheen Zuid – Afrika ... 20 jun 2019 / Ann De Martelaer Beeldvorming Want, is een man zonder rolstoel dan zoveel gemakkelijker? Want, is een man zonder rolstoel dan zoveel gemakkelijker? Diversiteit in onze samenleving is een feit, maar de beelden die in de media gebruikt worden zijn nog zelden divers. 19 feb 2019 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Beeldvorming  Willen we een wereld zonder down ? Willen we een wereld zonder down ? Nood aan een breed maatschappelijk debat 07 nov 2018 / Ann De Martelaer Beeldvorming Onderzoek Tina Goethals als handleiding voor Handiwatch Onderzoek Tina Goethals als handleiding voor Handiwatch Op www.handiwatch.be   ‘kijken’ en ‘schrijven ‘ we over de beeldvorming van handicap in de media. 17 mei 2018 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Beeldvorming Beeldvorming van personen met een beperking in de media: framing analyse Beeldvorming van personen met een beperking in de media: framing analyse Deze GRIP-nota geeft de resultaten weer over onderzoek naar de bestaande beelden over personen met een beperking in de Vlaamse media. Deze nota werd opgesteld door Dr. Tina Goethals, werkzaam aan de V ... 17 mei 2018 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Beeldvorming "The Grown Ups"  Disability Filmfestival Leuven         "The Grown Ups" Disability Filmfestival Leuven Een boeiende film over mensen die hun plaats zoeken in de maatschappij en wat dit voor hen betekent. 07 feb 2018 / Ann De Martelaer Kijk op Handicap Beeldvorming Hopelijk maakt VRT verder werk van een inclusief beleid Hopelijk maakt VRT verder werk van een inclusief beleid We keken naar de eerste uitzending van TABOE en dit is onze reactie 26 jan 2018 Visies op handicap Debat: levensvragen bij ziekte en handicap Debat: levensvragen bij ziekte en handicap Tijdens het ‘Forum van de patiënt en de mantelzorger’  ging GRIP in debat met medisch ethicus Kristien Hens, ervaringsdeskundige Marleen Billen en Lies Provoost mama van Isaak, een jongen met spina bi ... 26 sep 2016 / Nancy Lievyns Kijk op Handicap Beeldvorming BReeDBeeLD - Media maken in een samenleving vol diversiteit BReeDBeeLD - Media maken in een samenleving vol diversiteit Het steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs (SIHO) ontwikkelde een online tool om mediamakers te helpen producten te maken die een diverse samenleving in beeld brengen. 06 jul 2015 / Nancy Lievyns Visies op handicap Disability Studies doen aan onderzoek  vanuit een recente kijk op handicap Disability Studies doen aan onderzoek vanuit een recente kijk op handicap GRIP vindt het noodzakelijk dat Disability Studies in Vlaanderen verder ontwikkeld worden. Wetenschappers die werken vanuit Disability Studies kunnen namelijk een belangrijke bijdrage leveren aan een ... 17 jun 2015 / Nancy Lievyns
Verberg submenu