10 punten om te respecteren

Verjaardag

Tien jaar geleden, op 2 juli 2009 ratificeerde België het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. Dit verdrag bevat alle 'gewone mensenrechten' die natuurlijk ook voor mensen met een handicap gelden. Maar het verdrag kijkt ook naar de extra drempels die mensen met een handicap ondervinden om hun rechten uit te oefenen. Om landen aan te zetten specifieke maatregelen te nemen om die drempels weg te werken werd een apart verdrag gemaakt.

Ja zeggen ja doen

Het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap bestaat uit een reeks tekstjes ('artikels' genoemd) waarin heel kernachtig de verschillende rechten worden omschreven. Door het verdrag te "ratificeren" engageert een land zich om wat er in de artikels staat, na te streven. De landen moeten dus beleid maken waardoor personen met een handicap hun rechten zoals vermeld in de artikels kunnen uitoefenen. Het is niet genoeg om ja te zeggen, de regeringen moeten ook ja DOEN. 

Hoe dan?

Elk land moet dus een eigen denkproces opzetten en concrete plannen maken over wat men precies zal doen om de rechten dichterbij te brengen voor mensen met een handicap. Het is heel belangrijk dat niet elke minister op zijn of haar eilandje zit maar dat ze samen nadenken. Het is ook essentieel dat onder meer personen met een handicap en hun verenigingen betrokken worden. 

Tips en tricks 

In Genève is er een Comité van de Verenigde Naties dat opvolgt of het vooruit gaat met de rechten in de verschillende landen. Ze maken een beoordeling van elk land en aanbevelingen voor maatregelen. Dit heet de "Concluding Observations". De landen moeten de aanbevelingen die speciaal voor hen gemaakt worden serieus nemen.

Het VN-Comité heeft over sommige artikels ook al "General Coments" gemaakt. Dit is een verduidelijking van wat in die artikels staat en wat en hoe je moet handelen als land om dit waar te maken. Heel kort gezegd: de tips en tricks.  

De kern

Artikel 19 wordt wel eens de kern van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap genoemd. Het gaat over het recht op zelfstandig leven en participeren in de samenleving. Het gaat over het recht om te wonen in de maatschappij en over de ondersteuning die nodig is daarvoor en om te participeren.

Op 29 augustus 2017, bijna 2 jaar geleden dus, heeft het VN-Comité een "General Comment" gepubliceerd over artikel 19. Het Comité heeft in de voorgaande jaren reeds een speciale bezorgdheid geuit, naar België maar ook naar andere landen toe, over het hoge aantal mensen dat in instellingen leeft en geen volwaardige kansen krijgt om in de maatschappij te leven. Deze General Comment is daarom heel belangrijk. 

Hoe institutionalisering stoppen?

Het is een hele uitdaging om het recht op leven in de maatschappij bevorderen. In België leven heel veel mensen met een handicap al lang in een aparte collectieve setting. En nog steeds belanden ook vandaag nog kinderen met een handicap in een instelling. Het is hoog tijd dat de volgende regering werk maakt van een plan over deïnstitutionalisering. Hierbij geeft de General Comment de richting aan. Meer informatie over deïnstitutionalisering.

De General Comment over artikel 19 is nog maar weinig bekend en het is een vrij lang document. Daarom heeft GRIP een tiental aandachtspunten uit de tekst opgelijst. Natuurlijk zijn het niet de enige betekenisvolle passages. Maar ze vormen ons inziens een deel van het geraamte van een plan voor deïnstitutionalisering en vóór het recht op leven in de maatschappij. 

Lees de tekst 10 kernelementen van GC art 19 in word

Lees de tekst 10 kernelementen van GC art 19 in pdf