Eerste hervorming aan PVB nog geen feit

In het Vlaams Parlement lag gisteren de bespreking en stemming over een belangrijk voorstel van decreet voor. Het voorstel hervormt de toeleidingsprocedure voor wie een PVB aanvraagt. Het is een eigen initiatief van parlementsleden van regeringspartijen Vooruit, N-VA en CD&V. Ze willen dat mensen bij een aanvraag voor een PVB geen inschaling en geen budgethoogte meer zullen krijgen. 

Rond het voorstel van decreet kwamen tal van bezorgdheden naar boven. Zowel het officiële adviesorgaan van de Vlaamse regering dat de stem van personen met een handicap vertolkt, Vlaamse Adviesraad Handicap, als het Vlaams Mensenrechteninstituut publiceerden op eigen initiatief lijvige adviezen.

De Vlaamse adviesraad handicap NOOZO waarschuwt voor een verminderde rechtszekerheid. “Pas wanneer er budget vrijkomt, zal de budgethoogte bepaald worden via een zorgzwaarte-inschaling. De PVB-aanvrager weet dus niet meer waarop zij of hij recht heeft. Met het wegnemen van het recht op een inschaling en bijhorende budgethoogte wordt de rechtszekerheid van het recht op ondersteuning verzwakt.”

Bekijk het advies van de Vlaamse Adviesraad Handicap NOOZO

Het Vlaams Mensenrechteninstituut schrijft: “Dit vereist een grondige vergelijking tussen het beschermingsniveau van de oude en nieuwe norm. Deze vergelijking dient rekening te houden met de gehele groep van personen die geraakt worden door de regelgeving en met alle relevante bepalingen van de regelgeving. Zodoende kan de precieze impact van het voorgestelde beleid vooraf duidelijk worden bepaald en kan ook toezicht op de naleving van de ter zake geldende internationale verplichtingen beter worden uitgeoefend.”

Bekijk het advies van het Vlaams Mensenrechteninstituut.

Ook GRIP gaf al meerdere keren aan dat dit voorstel van decreet geen stap vooruit is voor de realisatie van het recht op ondersteuning:

• We maakten begin dit voorjaar duidelijk waarom dit voorstel van decreet gevaarlijk is: “Voorstellen toeleidingsprocedure PVB verzwakken het recht op ondersteuning.” 
• We schreven op vraag van het Vlaams Parlement een schriftelijk advies en plaatsten dat in alle transparantie op onze website.   GRIP standpunt voorgestelde hervormingen ondersteuningsbeleid 
• Naar aanleiding van de parlementaire besprekingen in de commissie schreven we in het najaar nog een extra artikel : "Wil Vlaams Parlement besparingsmaatregelen vergemakkelijken?" 

We vroegen overleg aan met de parlementsleden. Sommige partijen gingen hier op in, andere niet.

Adviezen genegeerd

Zowel in de commissie welzijn als in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement waren er uitgebreide debatten. Daarbij werd telkens de vraag gesteld waarom er geen gehoor werd gegeven aan de bezorgdheden. De initiatiefnemers veranderden immers niets aan hun voorstellen voor de hervorming van de toeleiding tot PVB.

Als klap op de vuurpijl kwam vorige week een campagne online, gesteund door meer dan twintig verenigingen van personen met een handicap. Ze hekelen de contouren van de conceptnota en het feit dat personen met een handicap niet gehoord werden:  Ongehoord, Niet Akkoord - 3twaalf.be

Onderzoek naar impact op personen met een handicap

Na de eerste bespreking in de plenaire vergadering in oktober werd er een advies van de Raad van State gevraagd. Het amendement vroeg van de regering een onderzoek of de sociale bescherming achteruit zou gaan. En vroeg dat de regering bij verwachte achteruitgang corrigerende maatregelen zou nemen. Volgens de Raad van State gaf het amendement daarmee echter te veel macht aan de regering. Het amendement werd dan ook niet weerhouden door de Raad van State: om procedurele redenen. Voor alle duidelijkheid: dat betekende niet dat de Raad van State had geoordeeld dat het voorgestelde hervormingen over de toeleidingsprocedure PVB in orde zou zijn.  

Bij de tweede bespreking gisteren werd vanuit de oppositie een nieuw amendement ingediend. In het nieuwe amendement wordt gevraagd om een onderzoek te laten doen of er geen aanzienlijke achteruitgang optreedt door de hervorming. En dat als de Vlaamse regering op basis van dat onderzoek meent dat er aanzienlijke achteruitgang is, ze kan afzien van de regelgeving.

Dat zijn twee eenvoudige principes:

1/ de regering zou vooraf moeten onderzoeken wat de effecten zijn van nieuwe regelgeving

2/ de regering zou kunnen afzien van de nieuwe regelgeving als er aanzienlijke achteruitgang verwacht wordt.

Resultaat van de stemming:

Eén derde van de aanwezigen stemde ervóór om een advies te vragen van de Raad van State over het amendement. Vooruit, N-VA en CD&V stemden tegen.

Het amendement is dus vertrokken naar de Raad van State voor advies. Pas als het advies binnen is kan de bespreking van het voorstel van decreet in het parlement hervat worden.

Je kan hier rechtstreeks het verslag van de bespreking in het Vlaams Parlement lezen en bekijken. 

Je kan hier het nieuwe amendement bekijken

Je kan hier het overzicht bekijken vanaf de indiening in december 2024 tot nu.

Wat vindt GRIP?

GRIP is blij dat het voorstel van decreet vandaag niet goedgekeurd is. De bekommernissen van personen met een handicap moeten worden gehoord. De bescherming van de rechten van personen met een handicap moet worden verzekerd. Als de Vlaamse Adviesraad Handicap en het Vlaams Mensenrechteninstituut aan de alarmbel trekken dat dit voorstel een achteruitgang kan betekenen, dan mag men dit niet zomaar negeren. Vlaams volksvertegenwoordigers hebben net als ministers de taak om hiermee rekening te houden.

We vinden het ook een meerwaarde dat er via een amendement wordt gevraagd om te onderzoeken of de regelgeving geen aanzienlijke achteruitgang betekent. Dit is een essentiële stap. De rechtszekerhed en rechtspositie van personen met een handicap mag niet nog meer onder druk komen te staan.

Nieuwe regelgeving zou geen aanzienlijke achteruitgang mogen betekenen. Het VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap stelt een progressieve realisatie van rechten voorop. Hervormingen moeten de inclusie, waardigheid, persoonlijke autonomie van personen met een handicap moeten bevorderen.

Door mensen geen ondersteuningsplan meer te laten maken, geen inschaling meer te geven, geen budgethoogte meer te geven, engageert de overheid zich niet meer om wie een positief geëvalueerde aanvraag doet, ook daadwerkelijk dat budget ter beschikking te stellen wanneer er budgetten vrijkomen. Ook de huidige verhaalmogelijkheden komen onder druk te staan.

GRIP vindt het niet meer dan normaal dat dit zeer serieus onderzocht zou worden, en dat er met enorme voorzichtigheid wordt omgesprongen met regelgeving over het recht op ondersteuning van personen met een handicap. Dat recht op ondersteuning is momenteel al veel te zwak verankerd in de wetgeving.