Discriminatie huurmarkt

Vandaag 10 december is het Internationale Dag voor de Mensenrechten. Wie mensenrechten wil verdedigen, moet discriminatie bestrijden, stelt GRIP.  Dat klinkt logisch. Discriminatie is immers wettelijk strafbaar. En nodig. Want discriminatie blijft zeer wijdverspreid. Onder meer bij het zoeken naar een huurwoning discrimineren makelaars systematisch. Dit wordt nu nogmaals aangetoond met een onderzoek, deze keer in Antwerpen.

Handicap jammer genoeg bovenaan in de cijfers

Opvallend is onder meer de hoge nettodiscriminatiegraad (36%) bij rolstoelgebruikers. Dit betekent dat in 36% van de gevallen een rolstoelgebruiker niet wordt uitgenodigd voor een plaatsbezoek, maar een persoon zonder fysieke handicap wel (rekening houdend met een toevallige ongelijke behandeling). 

Onderzoekers Pieter-Paul Verhaeghe, Billie Martiniello en Abel Ghekière van de Vakgroep Sociologie van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) hebben het begrip redelijke aanpassingen ingebracht in de methodologie. In het onderzoek wordt dit uitgelegd (p.22):

"Discriminatie op basis van fysieke handicap werd gemeten aan de hand van 282 correspondentietesten waarbij de testpersoon een rolstoelgebruiker was en vroeg of het mogelijk was om - indien nodig - op eigen kosten “redelijke aanpassingen” aan de woning te maken. In het bericht naar de makelaar werden ook een aantal mogelijke aanpassingen als voorbeeld gesuggereerd, zoals het installeren van een traplift, het verbreden van een deur of het verlagen van schakelaars. Een redelijke aanpassing is een juridisch concept dat zowel in de federale als Vlaamse antidiscriminatiewetgeving is verankerd. Unia omschrijft een redelijke aanpassing als “een concrete maatregel die de negatieve invloed van een onaangepaste omgeving op de deelname aan het maatschappelijke leven voor een persoon met een handicap zoveel mogelijk neutraliseert. Op zich mag een vastgoedmakelaar een vraag om redelijke aanpassing niet weigeren, zolang deze vraag ‘redelijk’ is. Om de vraag voor redelijke aanpassingen zo redelijk mogelijk te maken, hebben we enkel correspondentietesten uitgevoerd bij huurwoningen op het gelijkvloers of in gebouwen waar er een lift aanwezig is. Voor deze twee criteria baseerden we ons op de omschrijving van de huurwoning in de huuradvertentie op Immoweb of Zimmo." 

Uit de analyses bleek dat makelaars deze redelijke aanpassingen vaak niet zien zitten. “Soms waren er goede praktische redenen voor een dergelijke weigering, maar vaak ging het ook om onwetendheid over deze redelijke aanpassingen of over het gratuit weigeren er van zonder motivatie”, verduidelijkt professor Pieter-Paul Verhaeghe in zijn eigen communicatie over de resultaten. 

De onderzoekers hebben de verschillende reacties van de immokantoren op de vraag naar redelijke aanpassingen van naderbij bekeken en verdeeld in vijf soorten reacties. Je kan die reacties bekijken op p.24 en p.25 van het onderzoek. 

Lees het onderzoek van 3 december 2020 Discriminatie door makelaars op de huurwoningmarkt van Antwerpen. 

Reactie gelijkekansenorganisaties: praktijktesten ook inzetten bij bestrijden van discriminatie

Onze overheden willen wel werken aan sensibilisering, dus mensen op de hoogte brengen dat discriminatie niet mag. Voor bestraffen deinst men echter terug. Praktijktesten mogen wel ingezet worden om een probleem nog eens in kaart te brengen, maar niet als instrument om de wetgevng te handhaven. Dit klopt niet. Je kan niet de mensenrechten verdedigen en laks blijven ten aanzien van discriminatie. GRIP roept dus nogmaals op om praktijktesten ook in te zetten om discriminatie te bestraffen. 

GRIP is niet de enige middenveldorganisatie die hiervoor al jaren pleit. Ook andere organisaties die werken aan mensenrechten en gelijke kansen beargumenteren dit al jaren. In het Platform Praktijktesten Nu werken we samen om expertise en krachten te bundelen.

Vanuit het Platform werd een persbericht verspreid naar aanleiding van het onderzoek. Lees het persbericht van Platform Praktijktesten Nu over het onderzoek naar discriminatie op de huurmarkt in Antwerpen.

Op de website vind je ook de voorgaande persberichten. Er is al heel wat politiek debat geweest het afgelopen jaar over praktijktesten.

Volledig standpunt GRIP over praktijktesten discriminatie

De invoering van praktijktesten ter bestrijding van discriminatie is 1 van de 10 speerpunten van GRIP voor een inclusief woonbeleid. Hieronder lees je het standpunt van GRIP. Je kan het ook terugvinden op pagina 32 van onze standpuntnota Inclusief Woonbeleid. 

"Hoofdstuk 6. Discriminatie en ongelijke behandeling tegengaan

6.1. Praktijktesten discriminatie invoeren

Er blijft discriminatie spelen ten aanzien van personen met een handicap die een woning zoeken om te huren, zowel op basis van handicap als op basis van bron van inkomsten (wanneer de persoon leeft van een tegemoetkoming / uitkering). 

Er is nochtans een goede wetgeving die discriminatie verbiedt en sanctioneert. Eén van de redenen dat de anti-moeilijk toegepast wordt, is dat overheidsinspecties geen instrumenten zoals praktijktesten mogen inzetten. De overheidsinspecties hebben een regelgevend kader nodig voor controle en handhaving van de antidiscriminatiewetgeving: een kader dat hen toelaat om praktijktesten in te zetten op de woonmarkt.

Momenteel wordt er enkel ingezet op sensibilisatie van de private verhuurders en immobiliënkantoren; uit onderzoek met praktijktesten blijkt dat er discriminatie blijft. Een totaalaanpak van sensibilisering, controle en sanctionering is nodig om de wetgeving te handhaven. Zonder controle en sanctionering blijft wetgeving een lege doos.

Samen met de andere organisaties van het Platform Praktijktesten Nu pleit GRIP voor het gebruik van praktijktesten en mystery calling/shopping in de strijd tegen discriminatie op de woonmarkt: op alle bestuursniveaus moeten er regelgevende kaders voor overheidsinspecties komen om systematisch praktijktesten uit te voeren."