Karen: “Waarom krijg ik niet de ondersteuning die nodig is om zelfstandig te kunnen wonen en leven?”
Karen getuigt.
"Ik ben een jonge vrouw die eindelijk het ouderlijk huis wil verlaten en op eigen benen wil gaan staan. Ik wil zelfstandig gaan wonen maar daarvoor heb ik wel ondersteuning nodig. En daar knelt het schoentje: ik sta al 14 jaar op de wachtlijst voor een persoonsvolgend budget. Ik heb bovendien totaal geen perspectief dat ik dit ooit ga krijgen. Ik werd ingedeeld in prioriteitengroep 3. Wij worden totaal vergeten en de overheid gaat ervan uit dat onze situatie niet zo dringend is. Ik vind dat heel erg, ik heb toch ook rechten? Het is heel moeilijk voor mij om een eigen leven uit te bouwen. Mijn leven staat echt stil. Als ik een budget zou hebben, zou ik zelfstandiger in het leven kunnen staan en minder afhankelijk zijn van familie en vrienden.
Ik zie ook rond mij bij andere mensen op de wachtlijst hoe groot dit probleem is. Zonder budget voor zorg en ondersteuning kan er geen sprake zijn van goede professionele ondersteuning en blijven mensen afhankelijk van familie, vrienden en vrijwilligers. Dingen die heel gewoon zijn voor de meeste mensen zoals werken, alleen gaan wonen, een opleiding volgen, maar zelfs opstaan en gaan en staan waar je wil, worden aartsmoeilijk of onbereikbaar. We worden soms meer beperkt door tekort aan ondersteuning dan door onze beperking zelf. Van vrijheid of gelijke kansen is geen sprake.
Tijdens de coronacrisis heeft iedereen gevoeld hoe het is om in lockdown te zitten. Maar als je geen ondersteuningsbudget hebt, dan zit je eigenlijk nog steeds in een lockdown. Zonder ondersteuning kan je je bijvoorbeeld niet of zeer moeilijk verplaatsen.
Ze zeggen dat de overheid onvoldoende middelen heeft. Maar tijdens de coronacrisis werden er wel middelen vrijgemaakt. Ik vind dat de wachtlijst ook een crisis is, een wachtlijstcrisis. Aan andere maatregelen wordt wel geld besteed. Het is kwestie van politieke prioriteiten.
België heeft 15 jaar geleden het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap geratificeerd. Maar onze regering maakt ons recht op ondersteuning nog altijd niet waar. Men erkent wel dat we recht hebben op een ondersteuningsbudget, maar maakt niet het geld vrij om ons recht waar te maken. Het is hoog tijd dat iedereen die een erkenning heeft voor een budget voor ondersteuning, of het nu kinderen, jongeren of volwassenen zijn, zijn of haar budget meteen krijgt in plaats van op de wachtlijst te worden gezet.
Er wordt altijd maar begrip verwacht en dat mensen met een handicap maar moeten aanvaarden dat de regering geen geld voor onze mensenrechten heeft. Ik wil me daar niet bij neerleggen. Ook het Vlaams Mensenrechteninstituut stelde dat de regering middelen moet vrijmaken om de wachtlijst weg te werken. Dat geeft mij wel hoop. Maar men mag dit advies niet in de schuif laten zitten. De politiek moet echt actie ondernemen en het recht op ondersteuning waarmaken. Niet enkel ja zeggen, maar ook ja doen."
Het schaduwrapport van GRIP over het recht op onafhankelijk leven en ondersteuning
JA zeggen, JA doen?!
GRIP heeft een schaduwrapport opgemaakt over de mensenrechten van personen met een handicap in Vlaanderen. Dat rapport zal GRIP voorleggen aan het VN-Comité in Genève dat op 22 augustus België ondervraagt over de uitvoering van het VN-Verdrag Handicap.
In dat rapport komt ook het recht op een onafhankelijk te leven in de maatschappij en het recht op ondersteuning ter sprake.
Het VN-Verdrag Handicap zegt (in artikel 19) duidelijk dat mensen met een handicap recht hebben op ondersteuning. De reguliere dienstverlening mag personen met een handicap niet uitsluiten, ze moet voor hen toegankelijk en beschikbaar zijn. Mensen met een handicap moeten daar bovenop toegang hebben tot een brede waaier van handicapspecifieke ondersteuning, inclusief persoonlijke assistentie, om te kunnen deelnemen aan de sociale activiteiten en om hun inclusie te stimuleren
Onder meer de volgende punten brengt GRIP in het schaduwrapport onder de aandacht:
- Ongeveer 20.000 volwassenen en minderjarigen staan op een wachtlijst bij het VAPH, met wachttermijnen die oplopen tot 20 jaar. Vlaanderen heeft dus geen werk gemaakt van de oproep van het VN-Comité (in 2014) om ervoor te zorgen dat de bestaande wachtlijsten voor zorg en ondersteuning (bij het VAPH) verdwijnen.
- De Vlaamse regering kan geen plan voor deïnstitutionalisering voorleggen. In tegendeel: het principe van onafhankelijk leven in de maatschappij en deïnstitutionaliseren wordt niet aanvaard, wordt verkeerd geïnterpreteerd en wordt ook niet gepromoot.
- GRIP stelt daarom voor om het recht op ondersteuning juridisch te verankeren in nieuwe regelgeving en ook een plan voor deïnstitutionalisering in voege te laten treden.