Broodnodige richtlijnen van de VN rond deïnstitutionalisering af en online!

Mensen met een handicap hebben het recht om in de maatschappij te leven, te wonen waar en met wie ze willen en de nodige ondersteuning te krijgen om op gelijke voet met andere burgers te participeren. Dit is een van de kernelementen van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VRPH). Dit verdrag werd aangenomen door de Verenigde Naties (VN) in 2006 en door heel veel landen geratificeerd. 

Ondertekenen of ratificeren is natuurlijk niet genoeg. De landen moeten ook stevige stappen vooruit zetten om de rechten uit het verdrag waar te maken. En ja, Rome is ook niet op 1 dag gebouwd... maar ondertussen zijn er al veel dagen verstreken sinds het ontstaan van het verdrag. Het VN-Comité in Genève dat opvolgt of de landen wel voldoende doen om de rechten waar te maken, concludeert dat heel wat landen te weinig doen om een onafhankelijk leven in de maatschappij mogelijk te maken. 
In de meeste landen die het VRPH ratificeerden blijven tot nu toe een duidelijke strategie en acties uit.

Nochtans zouden er al lang overal plannen voor deïnstitutionalisering moeten zijn. Deïnstitutionalisering betekent mensen in instituten alle kansen geven om de stap te zetten om in de maatschappij te gaan wonen, en ervoor zorgen dat mensen die niet in instituten wonen alle kansen krijgen om in de maatschappij te blijven wonen. 

Er moet heel veel gebeuren om dit mogelijk te maken en de landen die het VRPH ratificeerden hebben zich geëngageerd om die stappen ook te zetten. Naast de tekst van het VN-Verdrag zelf, met onder meer artikel 19 over het recht op zelfstandig leven en om deel uit te maken van de maatschappij, is er sinds een aantal jaar ook de General Comment nr 5 over dat artikel 19. De General Comment of vertaald de 'Algemene aanbeveling' geeft bijkomende informatie over de inhoud van het artikel. Dat bevat onder meer het recht op ondersteuning, op wonen waar en met je wil. De tekst geeft al heel wat handvaten. Om echt de transitie naar een inclusieve samenleving te ondersteunen was er echter nog extra materiaal nodig, zag het VN-Comité. 

Daarom heeft het Comité de laatste maanden hard gewerkt aan een reeks specifieke richtlijnen voor de landen om de (plannen voor)  deïnstitutionalisering eindelijk op de rails te zetten. De richtlijnen (in het Engels 'guidelines') zijn nu klaar én gepubliceerd op de website van het Comité. Deze richtlijnen moeten de landen helpen om een plan voor deïnstitutionalisering op te stellen en uit te voeren. De richtlijnen gaan in op onder meer de nood aan het ter beschikking stellen van voldoende middelen voor ondersteuning en een waaier aan diensten. Met hun beleid moeten de staten onder meer zorgen dat mensen hun ondersteuningsbudgetten niet hoeven samen te leggen of ondersteuners moeten delen omdat dit een zelfde graad van zelfbeschikking verhindert.

Bekijk hier de Richtlijnen van het VN-Comité voor Deïnstitutionalisering. 

Wat vindt GRIP?

GRIP is heel verheugd om dit werk van het VN-Comité. De richtlijnen zijn broodnodig. Ook in België is er na 13 jaar ratificatie van het VN-verdrag nog steeds geen plan voor deïnstitutionalisering. Dit leidt tot uitwassen die onmogelijk te aanvaarden zijn vandaag.

Om een paar voorbeelden te geven: 

• Nog steeds verblijven mensen met een handicap noodgedwongen in instituten.
• Nog steeds zijn wachttijden voor persoonlijke assistentie bij kinderen veel langer dan wachttijden voor een plaats in een internaat. 
• Nog steeds wordt de draagkracht van mensen en hun netwerk uitgeput door gebrek aan ondersteuning totdat men enkel een leven in een instellingsverband als 'oplossing' ziet.
• Er zijn geen of heel weinig mensen die van een instelling naar een leven in de maatschappij gaan en cijfers voor opvolging ontbreken. 

Dat mensen met een handicap in een instellingsverband leven, vindt men nog altijd 'normaal'. Het is geen politieke prioriteit om van segregatie te evolueren naar een inclusieve samenleving.  

Het is voor GRIP onbegrijpelijk dat politici de juiste stappen niet onmiddellijk zetten om er iets aan te doen. Het is kwestie van politieke prioriteiten. Ons land is rijk genoeg. 

De richtlijnen zijn baanbrekend werk om verder te werken aan een toekomst waarin personen met een handicap evenveel meetellen en net als iedereen een volwaardige plek ik de samenleving kunnen innemen. 

Wat nu?

Het VN-Comité heeft haar werk gedaan.

Het is nu aan de beleidsmakers in de verschillende landen om de richtlijnen op te volgen.

Het is aan alle organisaties die werken rond rechten van personen met een handicap om de richtlijnen bekend te maken, uit te leggen en toe te kijken dat ze worden opgevolgd.

En ook dienstverlenende organisaties moeten hun steentje bijdragen, de richtlijnen waarderen en de uitvoering ervan mee ondersteunen. 

Kom met ons mee op voor het recht op een onafhankelijk leven in de maatschappij!

Op dinsdag 27 september om 10u vertrekt in Brussel aan het Jubelpark de tiende Freedom Drive. In een protestoptocht maken honderden mensen met een handicap uit heel Europa duidelijk dat de mensenrechten van mensen met een handicap veel meer aandacht moeten krijgen.

"Wij zijn geen tweederangsburgers en hebben recht op een onafhankelijk leven in de maatschappij!", is onze boodschap. 

Ook tientallen mensen uit ons land zullen meestappen of rollen van Jubelpark langs de Europese Commissie tot aan het Europees Parlement. 

Elke aanwezigheid telt om onze stem luid te katen klinken. Kom jij ons versterken? 

Meer info vind je hier:  Kom naar de Freedom Drive 2022 ! - Grip (gripvzw.be)

Houd ook onze website en facebookpagina in het oog, we publiceren nog een artikel met iets gedetailleerdere info over verzameluur en plaats bij het Jubelpark.