Nog onduidelijk hoe regering ongrondwettelijke besparingen in verleden zal rechtzetten

De Vlaamse regering nam met de actualisering een ongrondwettelijke maatregel. Ze leidde tot aanzienlijke budgetverminderingen voor duizenden mensen zonder dat de regering kon aantonen dat dit in het algemene belang was. Daarom vernietigde de Raad van State de betreffende artikelen uit het Mozaïekbesluit 5. Ook de vermindering van het extra bedrag voor beheerskosten dat mensen met een persoonsvolgend budget in cash ontvangen, werd om dezelfde redenen teruggeschroefd. De regering moet de situatie herstellen met terugwerkende kracht, dus alsof de actualisering nooit bestaan heeft. Mensen hadden het budget ter beschikking gesteld moeten krijgen en moeten het dus nu alsnog ter beschikking gesteld krijgen.   

Het lijkt erop dat de budgetten in de toekomst zullen worden rechtgezet. We hebben echter nog altijd geen duidelijkheid over hoe de regering het wil oplossen voor het verleden. Wij moeten afgaan op wat in de pers verschijnt en op de uitspraken van de minister in het parlement. 

Op VRT online en in De Morgen was er sprake van dat de regering 12 miljoen euro zou vrijmaken. Er zouden nog extra budgetten worden vrijgemaakt voor de retroactiviteit. 

De minister stelde  dinsdag 16 januari in de Commissie Welzijn van het Vlaams Parlement: “We hebben dat vorige vrijdag binnen de regering ook opgelost, zowel voor het verleden als voor de toekomst. Dat moet nu natuurlijk nog praktisch worden geïmplementeerd. Voor de toekomst is dat gemakkelijk. Dat is gewoon budget bijgeven. Wat het verleden betreft, moeten we eens bekijken hoe we maximaal mensen hun rechten kunnen respecteren. Maar in de budgetten is wel volledig voorzien, dus om alles te kunnen uitkeren aan de mensen.”

Afgelopen dinsdag 23 januari bevestigde de minister in de Commissie Welzijn nogmaals: 

"Voor het verleden hebben we een eenmalig bedrag dat voorzien wordt om retroactief zaken recht te zetten."

Zij voegde er nog aan toe:

“We kunnen niet controleren waaraan mensen in het verleden hun budget hebben gespendeerd. Vanaf 2024 kunnen we dat wel controleren. Er zijn bijvoorbeeld ook mensen die hun budget niet volledig opnemen. Daar is gemonitord en berekend dat we 12 miljoen euro nodig hebben. Daar zit ook een stukje vertraging op. Ik maak me wel sterk dat we absoluut voldoende middelen hebben – dat hebben we ook samen met het VAPH bekeken – om enerzijds retroactief zaken recht te zetten en recurrent budget te voorzien. Dat budget komt van de eenmalige provisie voor onverwachte uitgaven die in de begroting van 2024 voorzien is.”

Het blijft ook na de laatste Commissie Welzijn voor GRIP niet duidelijk hoe de regering met 12 miljoen euro zowel de verminderde budgetten terug op hun oorspronkelijke niveau zal brengen als rechtzetten dat mensen in het verleden duizenden euro per jaar niet ter beschikking gesteld kregen. De globale besparing van de regering door de actualisering de afgelopen jaren is al te schatten op 11,5 miljoen euro. Toch zou men met 12 miljoen euro zowel het verlies voor de mensen van de afgelopen tijd herstellen als vanaf dit begrotingsjaar de oorspronkelijke budgetten blijven geven.. We hopen dat de minister hierover snel duidelijkheid geeft.

Naar aanleiding van de eerste bespreking in de ministerraad vrijdag 12 januari vroeg GRIP al om het arrest correct uit te voeren en mensen ook voor het verleden het volledige bedrag ter beschikking te stellen dat ze ontbeerd hebben. zie artiikel website. 

Beheerskosten

De Raad van State heeft bovendien ook de vermindering van het extra bedrag voor beheerskosten bij cashgebruikers teruggefloten. In het systeem van het persoonsvolgend budget hangt er aan elk individueel budget nog een bedrag voor de organisatie van het budget. Voor de cashgebruikers is dit percentage verminderd, in hetzelfde besluit als waarin de actualisering werd vastgelegd. Dit leverde voor de regering een besparing op van 2 miljoen euro.

Ook voor die maatregel, net als de actualisering een aanzienlijke vermindering van het sociale beschermingsniveau, kon de regering niet aantonen dat dit in het algemeen belang was. De Raad van State heeft daarom ook die maatregel vernietigd, zowel voor het verleden als voor de toekomst. Alle cashgebruikers hebben door de ongrondwettelijke daling van het percentage voor beheerskosten honderden euro niet ter beschikking gesteld gekregen. Ook dit ongrondwettelijk beleid moet worden hersteld.   

GRIP blijft dit dossier nauw opvolgen.