"Los dit op deze legislatuur"

Mensenrechten Ondersteuning

Terzake, 12/07/2023. Via een experiment krijgen 1100 mensen maar de helft van hun PVB.

Volgend op de uitgebreide aandacht in De Standaard eind juni besliste Terzake een reportage te maken over het experiment deelbudgetten en de actualisering. GRIP vindt dit heel terecht. Minister Crevits en de Vlaamse regering moeten verantwoordelijkheid nemen om de problemen die ze zelf creëerden op te lossen binnen hun regeerperiode. Dringende stappen zijn hiervoor nodig.

Het experiment gedeeltelijke terbeschikkingstelling van persoonsvolgende budgetten

De Vlaamse regering besliste om 1100 mensen op de wachtlijst voor het persoonsvolgend budget (PVB) slechts de helft van hun budget te geven. Het gaat om de langst wachtenden in prioriteitengroep 2 van de wachtlijst. De regering wil hiermee onderzoeken of met het halve budget de dringendste noden van de mensen gelenigd kunnen worden. Ze spreekt zich niet uit over wat met de conclusies gedaan zal worden. Er is bovendien geen enkele datum vooropgesteld waarop de mensen hun volledige budget zullen krijgen.

Het gevolg is dat mensen nog voor 20 jaar kunnen wachten op de rest van hun budget. En dat een precedent wordt gecreëerd dat het ook al oké is als mensen al een deel van hun budget krijgen. Het ondergraaft ook het decreet over de persoonsvolgende financiering (PVF) waarin het principe is dat mensen na een inschalingsprocedure een budget op maat krijgen toegewezen en dat ze uiteindelijk niets meer of minder dan dat budget ter beschikking gesteld krijgen.

Mensen zoals Herman Hillen in de reportage zagen geen andere uitweg dan naar de rechtbank te stappen. Herman zit al vijf jaar noodgedwongen in een woonzorgcentrum. Zijn spaargeld raakt op doordat de maandelijkse rusthuisfactuur een pak hoger ligt dan zijn bescheiden inkomen. Zijn dringendste noden worden absoluut niet gelenigd. Hij kan met een half budget geen stappen zetten naar zelfstandig wonen. En het verhindert niet dat hij afhankelijk wordt van het OCMW.

De actualisering

Een paar jaar geleden werd overgegaan naar een nieuwe methode om de hoogte van je persoonsvolgend budget te bepalen. Mensen die vanaf dan een aanvraag voor PVB indienden werden met die nieuwe methode behandeld. Men besliste ook om de mensen die al jaren op de wachtlijst stonden met nog een oude budgetcategorie over te zetten naar een van de nieuwe budgetcategorieën. Voor de meesten leverde dit een fel verminderd budget op. GRIP klaagde deze ‘actualisering’ van persoonsvolgende budgetten aan bij de Raad van State, meer dan twee jaar geleden. De auditeur van de Raad van State bracht dit voorjaar een advies uit waarin stond dat deze actualisering in strijd is met de Grondwet.

Studiogesprek

Dave Ceule, directeur van Onafhankelijk Leven en Luc Demarez, voorzitter van GRIP, mochten bij Kathleen Cools in de studio uitleg geven over de problemen. De minister liet weten niet te kunnen komen door familiale omstandigheden.

Lees het artikel van Lina El Bakkali op VRT online https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/07/12/persoonsgebonden-budget-terzake/ . Je kan er ook de reportage en het studiogesprek in bekijken.

Wat vindt GRIP?

Kort samengevat: het recht ondersteuning van mensen met een handicap wordt verder op de helling gezet. De overheid is onbetrouwbaar. Aan de ene kant laat ze mensen een procedure doorlopen met een inschaling van je ondersteuningsnoden en zegt ze dat je recht hebt op een budget op maat, om je ondersteuning te kunnen betalen. Vervolgens zet ze je op een wachtlijst zet zonder einddatum, en geeft ze je uiteindelijk zelfs niet het budget waar je recht op heeft maar een pak minder. Dit kan niet en strookt niet met de uitdaging om het recht op ondersteuning progressief te realiseren en waar te maken, zoals omschreven in het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap.

De schaarste van middelen voor het recht op ondersteuning zijn een politieke keuze. We zijn een van de rijkste gemeenschappen van de wereld dus het klopt niet dat er geen geld genoeg is. Men neemt tal van maatregelen die niet rechtstreeks schendingen van mensenrechten rechtzetten maar waar wel geld voor gevonden wordt. De mensenrechten in het geheel en de mensenrechten van personen met een handicap moeten veel hoger op de politieke agenda komen te staan.

Onze voorzitter Luc Demarez stelde in de studio van Terzake heel duidelijk dat we verwachten dat nog deze legislatuur, dus vóór de verkiezingen de budgetverminderingen worden rechtgezet. Onze boodschap is dat de minister niet afwacht maar regeert: nu stappen onderneemt om iedereen die werd aangeschreven in het experiment zijn of haar volledige budget te geven en de verminderingen door de actualisering recht te trekken.

GRIP is ook niet akkoord met de tendens om een onderscheid te maken tussen de ‘dringendste noden’ van mensen en de ‘volledige ondersteuningsnoden’. Dat onderscheid is in de praktijk moeilijk te maken. Het verzwakt nogmaals het pleidooi voor niets minder dan gelijke rechten voor mensen met een handicap. Wat zijn de dringendste noden? Eten? Drinken? Naar het toilet gaan? Wassen? Mag het iets meer zijn? Door af te bieden op mensenrechten gaan we ze niet waarmaken, gelooft GRIP.

Dit moet ons ook van het hart

We begrijpen absoluut dat mensen die al jaren zonder perspectief op de wachtlijst staan, liever een deel van hun budget (zouden) hebben dan niets. Maar een beleid dat hier op aanstuurt is gewoon ondermaats. Mensen slechts een deel van het budget geven dat ze nodig hebben geven, en dit na ze eerst jarenlang uitzichtloos hebben laten wachten, is ‘too little too late’ (te weinig en veel te laat). Mensen zo lang in een uitzichtloze situatie plaatsen en dan verwachten dat ze dankbaar zijn met een stukje, is vernederend. Deze situatie van schaarste op de spits drijven waardoor mensen zich schuldig voelen omdat ze hun volledige budget verwachten, is onethisch. De overheid moet absoluut meer verantwoordelijkheid opnemen dan ze nu doet. De taart verdelen in kleinere stukjes zodat meer mensen een klein stukje kunnen krijgen is echter niet de juiste weg. De taart moet en kan een heel pak groter zodat alle mensen voldoende krijgen. Vlaanderen kan dat.

Wat hoopt GRIP?

We hopen dat de minister deze uitzending bekijkt en beslist om beide problemen recht te zetten. Ook de andere ministers spelen een rol om hierop aan te dringen en de regeerperiode ‘proper’ af te sluiten. Zowel de actualisering als het experiment deelbudgetten zijn immers Besluiten van de hele Vlaamse Regering. Minister Crevits geeft de richting aan rond Welzijn maar de andere ministers zitten mee in het bad. We hopen dat de komende weken wordt berekend hoeveel middelen er nodig zijn, dat binnen de regering wordt beslist om het op te lossen en dat de nodige stappen hiervoor worden gezet.

Verder hopen we dat binnen de politieke partijen meer wordt stilgestaan over het belang van het recht op ondersteuning voor personen met een handicap. In de verkiezingsprogramma’s zou moeten staan dat er bij de begrotingsopmaak voldoende budgetten worden voorzien zodat mensen met een handicap hun volledige budget kunnen krijgen in plaats van op de wachtlijst te worden geparkeerd. We hopen op een sterkere beweging vanuit personen met een handicap en de verenigingen die hun stem vertegenwoordigen om aan te dringen op niets meer of minder dan waar we recht op hebben.

Wat kan jij doen?

Vind je ook dat men verkeerd bezig is? Help ons dan om onze boodschappen te verspreiden door er mensen over aan te spreken, onze berichten te liken en te delen. Laat van je horen! Dit is belangrijker dan je misschien denkt. Iedere stem telt. We kunnen meer dan we denken.

Je kan ons ook financieel steunen voor de juridische actie die we hierrond ondernemen. We stapten naar de Raad van State om te laten toetsen of de actualisering niet in strijd is met onze Grondwet. En we maakten een modelverzoekschrift voor mensen in het experiment, dat iedereen kan raadplegen en downloaden van onze website. Jammer genoeg zijn juridische stappen op een gegeven moment soms de enige resterende weg.

Iedere gift is welkom op onze projectrekening BE90737044774132. Vermeld in de vrije mededeling alsjeblieft ‘juridische actie’. Vanaf 40 euro bezorgen we je met plezier ook een fiscaal attest. Dit betekent 45% belastingvermindering. Een gift van bijvoorbeeld 100 euro, kost jou dus maar 55 euro.

Dankjewel,

Het bestuur en het team van GRIP