Prijs van de arbeid en van de handicap verlaagd!

Werk Mensenrechten Prijs van de arbeid en van de handicap verlaagd!

Minister Lalieux neemt tweede horde in betere toegang tot de integratietegemoetkoming.

Fantastisch nieuws vanuit de federale regering: op initiatief van Karine Lalieux (PS), minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, belast met Personen met een handicap, werd de regelgeving rond de integratietegemoetkoming hervormd. Het vrijstellingsplafond op inkomen uit arbeid wordt fors opgetrokken. Er is ook een kleinere verhoging van het vrijstellingsplafond op een vervangingsinkomen.

Dat betekent dat een 50.000-tal mensen die in het verleden geen integratietegemoetkoming kregen omwille van te hoge inkomsten, nu wel een integratietegemoetkoming zullen krijgen, stelt minister Lalieux. Voor alle duidelijkheid: de integratietegemoetkoming is bedoeld om meerkosten door handicap te betalen. “Sommigen gaan er eindelijk aanspraak op kunnen maken. Anderen gaan het bedrag dat ze krijgen zien stijgen”, zegt minister Lalieux in haar persbericht.

Prijs van de arbeid en prijs van de handicap

Als je je integratietegemoetkoming niet kreeg of een lager bedrag kreeg doordat je gaat werken, dan betaalde je daar een ‘prijs’ voor. We noemen dit de ‘prijs van de arbeid’. Als er dus staat: ‘de prijs van de arbeid’ is verminderd of verlaagd, dan is dat positief.

Als je een handicap hebt, betaal je extra kosten die te maken hebben met je handicap. Als dit niet vergoed wordt, dan is dit de prijs die je betaalt voor je handicap. We noemen dat de 'prijs van de handicap'. Hierdoor krijg je een kwetsbaardere inkomenspositie.

Door deze maatregel heeft minister Lalieux zowel de 'prijs van de arbeid' als de 'prijs van de handicap' sterk verlaagd. Dat is heel goed nieuws, vindt GRIP.

Lees voor wat meer uitleg hierover - en ook om te weten wat jij voor jouw situatie misschien best doet - verder in dit artikel!

Oproep aan de regering

Vorig jaar zorgde minister Lalieux er ook al voor dat je integratietegemoetkoming niet werd afgenomen omwille van een partner met een inkomen (afschaffing 'prijs van de liefde'). Deze twee maatregelen maken veel mensen met een handicap een pak sterker en onafhankelijker, stelt GRIP.  

De derde horde, die echter nog genomen moet worden, is een forse optrekking van het vrijstellingsplafond voor vervangingsinkomsten. Dat ligt immers nog veel te laag waardoor sommige mensen met een handicap die leven van een vervangingsinkomen, geen integratietegemoetkoming krijgen. Handicapkosten moeten dan uit dit vervangingsinkomen worden betaald.

GRIP roept de minister, maar ook haar coalitiepartners, op om hier snel werk van te maken.

Meer informatie over de maatregel

Wat betekent dit voor jou? Let op! Sommige mensen kunnen best zo snel mogelijk een aanvraag indienen!

Wat moet je doen?

Vraag je je af wat dit voor jou betekent en wat je moet doen? Een heleboel mensen hoeven niets te doen. Lees even in de informatielink over de maatregel welke situatie voor jou past en wat het betekent.

Let op! Deze mensen kunnen best zo snel mogelijk een aanvraag indienen!

Mensen die in een van de volgende twee situaties zitten, kunnen best zo snel mogelijk (opnieuw) een aanvraag indienen! Twijfel je? Neem dan  zo snel mogelijk contact op met de FOD Sociale zekerheid.

1/ Ik heb een (medische) erkenning voor de integratietegemoetkoming (IT) maar het recht op de tegemoetkoming werd in het verleden afgewezen omwille van te hoge inkomsten.

  • Je kan een nieuwe aanvraag indienen zonder medisch onderzoek. Terugwerkende kracht vanaf 1 oktober 2021 wordt toegepast voor elke aanvraag die ingediend wordt tussen 11 maart 2022 (publicatiedatum KB) en 11 juni 2022 (drie maanden na publicatie KB).

2/ Ik heb een (medische) erkenning voor de integratietegemoetkoming (IT) maar ik heb nooit een aanvraag om deze tegemoetkoming ingediend omwille van mijn inkomsten.

  • Je kan een eerste aanvraag om een tegemoetkoming indienen op basis van je bestaande medische erkenning. Terugwerkende kracht vanaf 1 oktober 2021 wordt toegepast voor elke aanvraag die ingediend wordt tussen 11 maart 2022 (publicatiedatum KB) en 11 juni 2022 (drie maanden na publicatie KB).

Wat vindt GRIP?

GRIP is uitermate tevreden met deze belangrijke stap vooruit!

Mensen met een handicap hebben gelijke rechten op werk en op een menswaardig inkomen. Mensen met een handicap moeten gelijke kansen krijgen om een volwaardige loopbaan uit te bouwen en een volwaardig inkomen op te bouwen. Daarvoor is het belangrijk dat zij hun handicapkosten zoveel mogelijk vergoed krijgen en er niet zelf voor moeten ophoesten.

Veel mensen met een handicap die werken werden hiervoor tot voor kort afgestraft door het verlies of de vermindering van hun integratietegemoetkoming. De handicapkosten verdwenen echter niet door te gaan werken! Dus moesten deze mensen het uit hun inkomen betalen. Dit was een mooi (of beter gezegd ‘lelijk’) voorbeeld van ongelijkheid van kansen. Het maakte het mensen ook moeilijk om hun financiële draagkracht te versterken voor hun eigen toekomst en die van hun kinderen. Meerkosten door handicap zijn niet te onderschatten en zijn geen eenmalige kosten, maar blijvende kosten. Het wegvallen van de integratietegemoetkoming zorgde dus voor een zwakkere inkomenspositie van mensen met een handicap.

Het wegvallen van de integratietemoetkoming was ook een serieuze drempel voor velen om te gaan werken en om een loopbaan uit te bouwen. Heel wat mensen werden tegengehouden om de stap naar een echt arbeidscontract te zetten, omdat zij al meteen, of vroeg of laat, te kampen kregen met het wegvallen van de integratietegemoetkoming. Het zorgde zelfs voor absurde situaties voor wie wel aan het werk was. De situatie van Lies Vanpeperstraete is maar 1 illustratie daarvan. 

Door deze hervorming is er een grote drempel minder voor mensen met een handicap om stappen naar werk te zetten, om op gelijke voet met anderen anciënniteit te krijgen, om promotie te maken en door te schuiven naar een hoger geplaatste functie in de organisatie, enzoverder.

VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap

De hervorming is een erg betekenisvolle stap vooruit op het vlak van de realisatie van artikels 27 en 28 van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. Artikel 27 gaat over het recht op werk. Het wegvallen van de integratietegemoetkoming hield een hoge drempel in om te gaan werken en om op gelijke voet een loopbaan te kunnen ontwikkelen. Artikel 28 gaat over het recht op een goede levensstandaard en sociale bescherming. Daarin zitten het recht op een menswaardig inkomen en het recht om vergoed te worden voor meerkosten door handicap vervat.

Meer kansen op werk, een betere inkomenspositie en een betere dekking van handicapkosten maakt mensen met een handicap ook onafhankelijker van anderen en geeft meer mogelijkheden om eigen keuzes te maken. Daarom is deze maatregel ook een verbetering op het vlak van artikel 19 van het VN-Verdrag, over zelfstandig leven en deel uitmaken van de maatschappij.

Parcours

GRIP is zich al sinds lang bewust van het probleem van het wegvallen van de integratietegemoetkoming bij werk. In 2013 kaartten we dit voor het eerst ook publiekelijk aan omdat tewerkstelling van personen met een handicap geleidelijk aan een belangrijker thema werd. Op vraag van Groen schreven we toen een ‘impulsnota’ waarin een van ons voorstellen was: 

"De persoon verliest zijn integratietegemoetkoming niet omdat hij een loon verwerft. Integratietegemoetkoming is geen inkomensvervangende uitkering. Ook iemand die werkt, heeft 'niet becijferbare meerkosten' op vlak van ondersteuning."

Pas vanaf 2018 echter konden we na een periode van studie, meer inzetten op het thema inkomen, waarbij het oplossen van het wegvallen van de integratietegemoetkoming een belangrijk punt werd. In onze brochure #inclusie#inkomen (2018) leggen bijvoorbeeld de getuigenissen van Katleen en Gerda die beide werken en geen integratietegemoetkoming krijgen, de vinger op de wonde:

  • Katleen (pagina 27): “We zagen ons genoodzaakt om via kwisavonden geld te vragen aan vrienden en kennissen.”
  • Gerda (pagina 85): “Mijn inkomen mag dan qua bedrag boven de armoedegrens liggen, door mijn handicap en alle niet gedekte kosten, beland ik in de armoede”.

Met de publicatie en verspreiding van onze standpuntnota ‘een recht op een menswaardig inkomen’  trachtten we onder meer dit probleem hoger op de beleidsagenda te krijgen.

We maakte in 2018 ook een succesvol sensibilisatiefilmpje over de drempels voor een menswaardig inkomen met de uitdagende titel "Hoe kan je rijk worden met een handicap?" In het bijhorende artikel op onze website stond als eerste aandachtspunt om de situatie te verbeteren: "Mensen moeten hun integratietegemoetkoming kunnen behouden als ze gaan werken ( = prijs van de arbeid)."

In 2018 (het jaar vóór de verkiezingen) werd het boek Armoede en Handicap gepubliceerd, een project van de federale overheid zelf. Het was een duidelijk signaal dat er meer aandacht nodig was én kwam voor de inkomenspositie van personen met een handicap. We hadden een gesprek met Minister Nathalie Muylle (CD&V), GRIP-vrijwilliger en (ervarings)deskundige Lies Vanpeperstraete kwam met haar verhaal op de voorpagina van De Standaard met de quote "Ga ik niet gratis werken, dan verlies ik mijn tegemoetkoming". In het panelgesprek over het boek kreeg ook Lies een stem.

De verkiezingen kwamen en een nieuwe minister diende zich aan. In 2021 maakte Karine Lalieux haar federaal actieplan Handicap 2021-2024 bekend. Dat bevat een hele rits aan vooropgestelde maatregelen voor deze legislatuur waarin zij als federaal minister bevoegd is voor personen met een handicap. Een van de maatregelen hierin luidt:

‘Hoofdmaatregel: 38. Prijs van de arbeid: Hervorming van de berekening van de integratie[1]tegemoetkoming door een hogere vrijstelling voor arbeidsinkomen om deelname aan de arbeidsmarkt voor personen met een handicap te bevorderen’.

GRIP was in blije verwachting maar wilde dit thema ook blijven warm houden. Bovendien weten we dat een minister immers altijd een stuk afhangt van de andere ministers en politieke partijen die de uiteindelijke maatregel ook mee moeten goedkeuren. In een open brief in september 2021 drong Lies er voor een laatste keer bij minister Lalieux en haar coalitiepartners op aan om dit op te lossen. Wellicht werd toen de laatste hand gelegd aan de maatregel, want eind oktober 2021 kondigde de minister aan dat het vrijstellingsplafond op inkomen uit werk zou optrekken tot 63.000 euro

De teksten bleven echter uit, ons geduld werd op de proef gesteld: eerst zien dan geloven! Tot we op 11 maart 2022 dan toch het heuglijke nieuws kregen dat de maatregel gepubliceerd werd in het Belgisch Staatsblad. 

Blijven doorgaan

Rome werd niet op 1 dag gebouwd, zegt het spreekwoord. Altijd op dezelfde nagel blijven kloppen, zegt een ander spreekwoord. Deze belangrijke verbetering in de regelgeving kwam er door een jarenlange inzet van mensen in verschillende verenigingen van personen met een handicap, onderzoekers, bij de overheid en ten slotte in de regering.

Ervaringsdeskundigen hebben een enorme belangrijke rol om te duiden wat het effect is van scheve regelgeving en zijn vaak de motor van verandering. De werking van GRIP steunt op de inzet van gedreven ervaringsdeskundige mensenrechtenactivisten. Wil je ook meewerken? Laat dan iets horen op info@gripvzw.be !

Gerelateerde artikels

Europees rapport vermeldt aanbevelingen GRIP Europees rapport vermeldt aanbevelingen GRIP Een Europese onderzoeksgroep bekeek hoe het staat met de Sociale Bescherming van mensen met een handicap. We interviewden de onderzoekers. 06 mrt 2023 / Katrijn Ruts Inkomen Mensenrechten Signalen van onderbescherming: prijs van de liefde Signalen van onderbescherming: prijs van de liefde Gelijke kansen onder druk …. alarmerende mails over de prijs van de liefde. 14 feb 2023 / Katrijn Ruts Inkomen VN-Verdrag Leefloon onafhankelijk van integratietegemoetkoming Leefloon onafhankelijk van integratietegemoetkoming Goed nieuws en een rechttrekking van wat krom was, vindt GRIP. 22 feb 2022 / Katrijn Ruts Inkomen België hinkt op twee benen België hinkt op twee benen Lies Vanpeperstraete klaagt in een open brief aan minister Karine Lalieux terecht de archaïsche regelgeving integratiegemoetkoming aan. 23 sep 2021 / Katrijn Ruts Werk Inkomen Inkomensvervangende tegemoetkoming stijgt met 10,75% tegen 2024 Inkomensvervangende tegemoetkoming stijgt met 10,75% tegen 2024 12 feb 2021 / Seline Somers Werk Inkomen Prijs van de liefde afgeschaft? Prijs van de liefde afgeschaft? 11 feb 2021 / Seline Somers Werk Inkomen Leeftijdsverlaging inkomensvervangende tegemoetkoming en integratietegemoetkoming Leeftijdsverlaging inkomensvervangende tegemoetkoming en integratietegemoetkoming 10 feb 2021 / Seline Somers Inkomen Word vrijwilliger in het Netwerk Inkomen Word vrijwilliger in het Netwerk Inkomen 05 mrt 2020 / Marie Aeles Standpuntnota Menswaardig inkomen Standpuntnota Menswaardig inkomen In 2018 schreef GRIP een standpuntnota over het recht op een menswaardig inkomen. Doel: beleidsmakers inzicht geven in de problemen en aanzetten tot actie. 25 jan 2019 / Katrijn Ruts Inkomen GRIP stelt voor: #inkomen GRIP stelt voor: #inkomen Personen met een handicap hebben recht op voldoende inkomen. Maar tal van drempels verhinderen dat. Het is hoog tijd om die weg te werken! GRIP's nieuwe publicatie wijst waar de pijnpunten zitten. 04 jun 2018 / Katrijn Ruts Inkomen Ondersteuning Ik betaal mijn ondersteuning zelf Ik betaal mijn ondersteuning zelf Anonieme persoonlijke tekst over door de mazen van het ondersteuningsnet vallen en de weerslag op het inkomen. 02 okt 2016 / Katrijn Ruts
Verberg submenu