Afsluiter interviewreeks wonen 2021

Het recht op zelfstandig wonen zit verankerd in de mensenrechten. Ook wanneer je leeft met een handicap zou je in een ideale wereld toegang moeten hebben tot een eigen thuis, een plek waar je graag woont, je veilig en wel voelt en waarbinnen je, met de juiste omkadering, zelf kan bepalen hoe je zou willen leven. In de standpuntnota van GRIP over een inclusief woonbeleid lees je meer over het recht op wonen, de knelpunten en de aandachtspunten om het recht op wonen dichterbij te brengen voor personen met een handicap. Je kan ook een samenvatting in eenvoudige taal lezen in ons webartikel "Recht op wonen in 't kort".

Om te illustreren waar vandaag de knelpunten in het woonbeleid zitten, publiceerde GRIP in 2021 een reeks gesprekken met ervaringsdeskundigen, experten en beleidsmakers.

Terugblik

Hieronder vind je een overzicht met telkens de link naar het interview:

Ans Janssens nam ons mee op haar woelige zoektocht naar een eigen woonplek als jonge vrouw die 24 op 24 ondersteuning nodig heeft. Na goed omkaderd op kot te hebben gezeten tijdens haar studententijd, bleek het op de private huurmarkt een heel pak minder evident.

Lees hier haar verhaal

Koen Hermans reflecteerde als onderzoeker samen met ons over de handicaps in het huidige woonbeleid. De grootste drempels liggen vandaag in de betaalbaarheid, de kwaliteit en de toegankelijkheid.

Ontdek het gesprek hier

Tim Agterbos zoekt al jaren tevergeefs naar een rolstoelvriendelijk en betaalbaar appartement in Antwerpen. Hij roeit momenteel met de riemen die hij heeft in een onaangepaste woonst in Turnhout en ervaart het proberen vervullen van zijn woonwensen als een straatje zonder eind.

Zijn verhaal lees je hier

Matthias Diependaele heeft als Vlaams minister van Wonen een sleutelpositie om het recht op wonen dichterbij te brengen óf verder weg te duwen. We kwamen met veel vragen, maar bleven na deze oog in oog serieus op onze honger zitten. Oordeel vooral zelf:

Lees hier het interview

Hugo Beersmans, woordvoerder van de Woonzaak, en Joy Verstichele, coördinator van het Vlaams Huurdersplatform, gaven weerwerk op een aantal uitspraken van minister Diependaele. Volgens hen ontbreekt er in Vlaanderen tot op vandaag een rechtvaardig woonbeleid dat het recht op wonen voor iedereen vooropstelt. Dit is ook de analyse van GRIP, die de Woonzaak daarom volmondig steunt.

Het duogesprek vind je hier

Sofie De Schryver onderzoekt, als jonge dertiger met een hoge ondersteuningsnood, volop hoe ze haar woondroom kan verwezenlijken: een cohousingproject in het groen met woongenoten die stukjes van haar assistentie op zich nemen.

Lees hier het gesprek én ontdek de blog waarin Sofie haar woonzoektocht met je deelt.

Paul Pasteels kon dankzij financiële steun van familie zijn eigen plek vinden. De combinatie met persoonlijke assistentie zorgt ervoor dat hij steeds meer grip op zijn leven heeft en zelf keuzes kan maken. "Met een handicap kan je ook zelfstandig wonen!", klinkt het bij Paul overtuigend.

Duik hier mee in zijn verhaal

De afronder

In ons laatste interview van 2021 spraken we met Helmer Rooze en Ben Forier, twee topmannen binnen de Vlaamse Overheid. Helmer Rooze werkt voor Wonen Vlaanderen, het agentschap binnen de overheid over Wonen. Ben Forier werkt bij de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW), die de sociale huisvesting ondersteunt.

Gezien de lengte van het interview en de behoorlijk technische en complexe materie die besproken wordt, vatten we de belangrijkste inhoud hieronder graag voor je samen.

Het volledige duogesprek kan je hier lezen

• Er worden elk jaar 1.700 tot 1.800 sociale woningen gebouwd. Dat zouden er meer moeten kunnen zijn. Er staan 170.000 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning. Er zijn niet genoeg projecten van sociale huisvestingsmaatschappijen terwijl er wel voldoende budget voor wordt voorzien. De capaciteit van de sociale huisvestingsmaatschappijen zou verhoogd moeten worden zodat er meer projecten kunnen komen, want méér woningen is de belangrijkste doelstelling.

• Om de resterende open ruimte vrij te houden, worden bouwprojecten vooral gepland in stads- en dorpskernen waar al veel mensen wonen. Daar blijkt meer weerstand te zijn vanuit de bewoners, die liever geen sociale woningen willen in hun buurt en die verkeersoverlast vrezen. 

• De sociale huisvestingsmaatschappijen moeten meer ondersteund worden zodat ze ook meer sociale woningen kunnen bijbouwen. Vanuit beleid wil men ook investeerders ondersteunen die - met het oog op winst - woningen bouwen op de private huurmarkt.

• Er wordt elk jaar 80 miljoen euro uitgegeven aan huursubsidies en huurpremies, die huren op de private markt betaalbaarder moeten maken. Als je de 20% mensen met de laagste inkomens die op de private markt huren een huursubsidie of huurpremie zou geven, dan heb je 300 miljoen euro extra nodig.

• Door de voorrangsregels krijgen mensen die niet in de gemeente wonen niet of amper de kans om een sociale woning te kunnen huren. Dit wordt de lokale binding genoemd en heeft als doel dat gemeentes woningen kunnen toewijzen aan mensen van hun eigen gemeente. Dat wordt gezien als een manier om de weerstand van de bevolking en van gemeentes tegen de bouw van sociale huisvesting te verminderen.   

• Voor mensen met een handicap is het vaak moeilijker om te verhuizen, zeker wanneer ze afhankelijk zijn van mantelzorgers die best in de buurt zijn of meeverhuizen. De koppeling tussen wonen en ondersteuning is een specifiek aandachtspunt bij personen met een handicap. De bestaande ADL-woningen blijken steeds moeilijker af te stemmen op de noden en wensen van de mensen. Ook na de invoering van de persoonsvolgende financiering blijft dit een probleem. Voorzieningen die aangepaste woningen aanbieden met de voorwaarde dat je een bepaald budget bij hen moet besteden voor ondersteuning zien steeds meer leegstand.

• Op vlak van woonomgeving, openbare ruimte en openbaar vervoer zijn er belangrijke uitdagingen, omdat die nu niet aangepast zijn aan personen met een handicap. Ook de toegankelijkheid en aangepastheid van de woningen is belangrijk. Niet enkel van de eigen woning, maar ook van andere woningen. Je bent bijvoorbeeld als rolstoelgebruiker vaak beperkt om op bezoek te gaan bij mensen omdat veel van de bestaande woningen niet of nauwelijks toegankelijk zijn. Het is belangrijk, maar moeilijk om het principe van Universal Design toe te passen op de woningmarkt.

• Voor sociale woningen zijn er richtlijnen rond toegankelijkheid die zouden moeten worden toegepast. De Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) kijkt erop toe dat die richtlijnen gevolgd worden. Wanneer sociale woningen worden gerenoveerd zijn er geen bindende richtlijnen. VMSW vraagt wel aan de sociale huisvestingsmaatschappijen dat ze renoveren met aandacht voor toegankelijkheid.