De geschiedenis van GRIP
Het prille begin 1999-2002
Het verhaal van GRIP start met de vaststelling van verscheidene personen met een beperking dat er geen orgaan bestaat, samengesteld uit ervaringsdeskundigen, dat de rechten van personen met een handicap verdedigt.
Stefan Van Hove (vroegere coördinator) over de aanleiding tot het oprichten van GRIP:
"De echte aanleiding kwam eigenlijk van de vzw Independent Living Vlaanderen. Zij merkten dat de gebruikers al een lange tijd vragen om een door en voor hen vertegenwoordigend orgaan, waarin gebruikers zitten en die namens gebruikers praat. Niet de organen die er al waren, zijnde de raad van bestuur van het Vlaams Fonds of Nationale Hogere Raad, waarin ze stelden dat er altijd dezelfde 3 à 4 grote organisaties vertegenwoordigd zijn, die gerund en vertegenwoordigd worden door professionelen."
In 1999 brengt Independent Living een groep van 30 individuele ervaringsdeskundigen samen, die de naam experten-commissie krijgt. De commissie vergadert steevast in het cultureel centrum De Werf in Aalst. Zij dringen bij Vlaams minister Mieke Vogels er op aan om een stevig onafhankelijk adviesorgaan van gebruikers binnen Gelijke kansen en niet binnen Welzijn te installeren.
Viviane Sorée (medeoprichter GRIP):
"Ik vond het heel belangrijk dat we een plaats kregen binnen Gelijke Kansen en niet binnen Welzijn. Dit legt de nadruk op wat de kern van onze vzw is, namelijk gelijke kansen en rechten voor iedereen."
In 2000 lanceert minister Vogels een persbericht dat de opstart van de vzw Huis van Rechten en Gelijke Kansen van Personen met een Handicap (Huis vzw) aankondigt. Ze verwoordt het doel van deze vzw als volgt:
'... Dit huis biedt o.a. plaats voor de uitbouw van een expertisecentrum waar mensen met een handicap, die expert zijn in het leven met een handicap, met professionele ondersteuning zullen samenwerken en ijveren voor de realisatie van een eigentijds en volwaardig burgerschap. Het is de bedoeling dat mensen met een handicap, hun wettelijke vertegenwoordigers en hun organisaties; ten aanzien van het beleid en de samenleving hun stemmen bundelen en krachtiger laten klinken ...'
14 december 2000
Het Huis van Rechten en Gelijke Kansen van Personen met een Handicap wordt geïnstalleerd. Zowel individuele gebruikers als vertegenwoordigers van andere organisaties maken deel uit van de Raad van Bestuur. Iedereen zetelt ten persoonlijke titel, zelfs als men actief is in een andere organisatie. De doelstelling van vzw Huis is het realiseren van gelijke kansen en rechten via beïnvloeding van de samenleving en het beleid.
In 2001 wordt er voornamelijk gewerkt aan de uitbouw van vzw Huis.
GRIP vanaf 2002
Begin 2002 wordt er gekozen voor een andere naam: Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap (GRIP vzw) wat krachtiger klinkt dan het statische 'Huis'. Stefan Van Hove legt uit: "Een huis is geborgen en wij willen niet geborgen zijn, we willen grip krijgen op ons eigen leven, nothing about us, without us."
Tot de Algemene Vergadering in het najaar doorloopt GRIP een periode van zoeken en discussie rond doelstellingen, prioriteiten en visie. Een leerproces dat tijdelijk een negatieve impact heeft op de dagdagelijkse werking en het beeld dat naar buiten uit gecreëerd wordt.
Vanaf dat najaar komt hier gelukkig een kentering in. De keuzes en prioriteiten worden duidelijker afgelijnd. Wat de werking betreft komt het nieuwe team uit de startblokken. De Stuurgroepen Beleid en Sensibilisatie worden geïnstalleerd, de werkgroep Inclusief Onderwijs gaat van start.
2003
GRIP raakt goed op dreef. Werkgroepen timmeren aan beleidsvoorstellen over inclusief onderwijs, werkgelegenheid, redelijke aanpassing en directe financiering. Er wordt tevens verder gewerkt rond antidiscriminatie, deelname aan het beleid, gelijke kansen...
Het beleidsvoorstel rond inclusief onderwijs wordt gesteund door de campagnes 'Kom uit de schaduw' en 'Onderwijs met een handicap' en regelmatig komen acties (bijvoorbeeld de pluimactie) en standpunten in de pers. Tijdens de Week van de Diversiteit treedt GRIP eveneens naar buiten en in september wordt actie gevoerd.
Dominiek Porreye (lid van de Raad van Bestuur en Algemene Vergadering) vertelt hierover:
"Ik vond die actie van het onderwijs zeer goed. Dat is die waar we iemand met rolstoel en al in een lift door het raam naar binnen hebben gebracht in een school. Ook de campagne waarbij we een pluimpje gaven aan de scholen die het goed deden, vond ik zeer belangrijk."
Ten slotte lanceert GRIP een website en een elektronische nieuwsbrief, worden diverse folders gepubliceerd en zijn we aanwezig op beurzen. Stefan Van Hove duidt op het belang van het ontwikkelen van een website:
"De website was voor ons op dat moment cruciaal. Waarom? Wel we deden ons best om daar een referentiewebsite van te maken. Studenten vonden bij ons alles wat ze nodig hadden, maar ook andere organisaties, net als personen met een handicap. Onze cartoons stonden open voor iedereen, dossiers, beleidsvoorstellen... Het was de bedoeling dat mensen die iets wilden weten over handicap ernaar toekwamen, info met kwaliteit kregen en we ze tevens verder konden engageren. De nieuwsbrief was in het begin enkel een manier om mensen naar onze website te leiden."
In 2003 groeien de Raad van Bestuur en Algemene Vergadering gestaag; er wordt over gewaakt dat de samenstelling divers blijft. Er wordt gestart met het werken aan een Beleidsplan en de uitbouw van een vrijwilligersbeleid. De 1ste Open-GRIP-dag wordt georganiseerd.
2004
Het jaar start met een politieke actie 'Rondjes draaien' en de voorbereiding van de gebruikersparticipatie aan het symposium Inclusief Onderwijs in januari.
Stefan Van Hove over deze actie: "De leukste campagne? Dat vond ik rondjes draaien, omdat ik vanuit de jeugdbeweging kom en per definitie zijn we dan graag om 3 uur 's nachts in de regen bezig met glühwein te drinken en rond een stom gebouw te lopen. We waren met niet veel, maar we waren er wel."
Door het aangaan van een structureel project met de Vlaamse minister van werkgelegenheid kan GRIP vanaf nu een Gebruikersoverleg Handicap en Arbeid ondersteunen. Dit platform is verder autonoom van GRIP maar laat toe dat gebruikersorganisaties formeel kunnen participeren aan het sociaal-economisch beleid en de SERV.
De samenwerking met een communicatiebureau mondt uit in campagnes die meer en meer respons krijgen. Er gebeurt heel wat studiewerk rond het Persoonsgebonden Budget (PGB) en we geven het startschot voor een getuigennetwerk. Op vlak van sensibilisatie hebben we al een leidraad en prioriteiten die ons toelaten de inspanningen te focussen. Ook dit jaar werkt een Werkgroep Strategie gestaag verder aan het ruimer beleidsplan.
2005
Er is de intussen vertrouwde regelmaat van beleidswerk, politieke acties en debatlunches enerzijds en de voorjaarscampagne en getuigenissen anderzijds. De Open-GRIP-dag wordt jaarlijks organiseerd. Verder komen ook de werkgroep Inclusief Onderwijs en het Gebruikersplatform Handicap en Arbeid geregeld samen.
We lanceren de campagne: ‘Haha...handicap: leven zonder humor, dat is pas een handicap’ en aan die campagne koppelen we de cartoonwedstrijd: Haha... handicap. De beste cartoons worden ingekaderd en als tentoonstelling beschikbaar gesteld.
Een project met betrekking tot inclusie effectenanalyse zorgt voor een succesvolle maar intensieve samenwerking met welzijnsvoorzieningen, koepels, academici en andere gebruikersorganisaties. In het kader van dit project werven we tijdelijk een stafmedewerker effectenrapportering aan.
Eind 2005 worden in allerijl de nodige stappen gezet voor de uitbreiding van het structureel project Werkgelegenheid. Er wordt ook een studieopdracht uitbesteed met betrekking tot financiering in het onderwijs.
Onze website wordt aangevuld met een aantal luiken over beleidstopics, een uitgebreid deel over het cultureel model in het kijken naar handicap, een leerkrachtenpagina en cartoons.
2006
In het begin van het jaar draagt stichtend voorzitster Viviane Sorée de fakkel over aan Elke Willaert.
Voor het eerst trekken we op medewerkersweekend; dit biedt de de kans voor inhoudelijke verdieping op vlak van visie en beleidskeuzes. Het weekend wordt een vaste waarde in de werking. In het voorjaar lanceren we de multimediacampage ‘Reclame’ en een open-GRIP-dag in Gent. Er wordt heel wat gewerkt aan de ondersteuning van onze getuigen met onder andere vorming en een draaiboek.
De oudere visienota’s worden omgezet in toegankelijke folders en we publiceren Inclusiespiegel Vlaanderen: de deelname van personen met een een beperking aan de samenleving en een brochure over een inclusie effectenanalyse. Met de inclusiespiegel stellen we de overheid een set indicatoren voor waarmee de inclusie van personen met een handicap kan worden opgevolgd. We publiceren er zelfs nieuwe cijfers mee op vlak van onder meer onderwijs en wonen. Dit wordt nu meer dan ooit actueel voor de opvolging van het VN-Verdrag.
Op beleidsvlak lopen er duidelijk 2 accenten… in het najaar wordt het meest concrete deel van het Beleidsplan goedgekeurd, de ‘resultaatsindicatoren’. Dat leidt tot een hele resem veranderingen binnen GRIP, een meerjarenplanning en begroting, een sensibilisatiestrategie, enz. Een gebrek aan indexering van onze subsidie, en dus een nijpender budget, vormt een extra aanmoediging om prioriteiten te stellen en een aantal financiële knopen door te hakken.
Nieuw beleidsplan
2006 is een overgangsjaar - vanaf 2007 werken we binnen de lijnen van het nieuwe beleidsplan. Vooral over de beleidsparticipatie met betrekking tot onderwijs wordt heel wat gediscussieerd en gedacht. Eind 2006 nemen we de moeilijke beslissing om de ondersteuning van onze werkgroep Inclusief Onderwijs na 4 jaar stop te zetten.
We kiezen er ook voor om op vlak van beleidsparticipatie als GRIP niet meer te werken rond thema werk. We blijven echter het autonome gebruikersplatform ondersteunen en besteden een bijkomend luik over sensibilisatie en informatie van diversiteitsconsulenten uit aan Jong KVG – De Werkbank.
GRIP vindt het belangrijk om vernieuwende concepten en een manier van denken volgens het zogenaamde cultureel model aan te nemen. Er is nog veel onduidelijkheid… Wat betekenen termen als ‘handicap-identiteit’ of ervaringsdeskundigheid? Wat brengt een bepaalde visie voor gevolgen met zich mee, binnen en buiten GRIP? In 2006 gaan er heel wat visiemomenten door en we nemen het als een prioriteit mee naar het volgende werkjaar.
2007
Het beleidsplan wordt in de praktijk gebracht. In plaats van de duidelijke scheiding tussen sensibilisatie en beleid, met de respectievelijke werkgroepen, concentreert de werking zich rond 3 zwaartepunten: mensenrechten, kwaliteit van bestaan en ervaringsdeskundigheid. Er worden een Stuurgroep en Netwerk van experts opgezet.
2007 is het Europese jaar voor Gelijke Kansen. In april start GRIP de campagne IedereeN Model in samenwerking met een 40-tal organisaties van personen met een handicap of chronische ziekte. Via IedereeNModel willen de verschillende organisaties de meerwaarde van diversiteit onder de aandacht brengen. Het is de bedoeling de mensen er toe aan te zetten om naar elkaars kwaliteiten te kijken en niet naar de beperkingen.
Tijdens het Europees jaar voor Gelijke Kansen voert GRIP actief lobbywerk rond gelijke kansen. Hierbij versterken we de oproep voor de ratificatie van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VRPH) en volgen we ook op Vlaams niveau de meeste evoluties naar een decreet gelijke behandeling.
Er wordt verder aangedrongen op de uitwerking van het Persoonsgebonden Budget (PGB), met als resultaat een resolutie goedgekeurd door het Vlaams Parlement voor een experiment persoonsgebonden budget. Via verschillende werkbezoeken in Nederland (onder andere aan Thomashuizen) wordt de know-how over PGB verder uitgebreid. In oktober lanceert GRIP de website www persoonsgebondenbudget be. Er worden de eerste stappen gezet naar een toegankelijke informatieve DVD met 3 videoreportages over het PGB.
GRIP organiseert in samenwerking met het Pluralistisch Platform Gehandicaptenzorg (PPG) en het Vlaams Gebruikersoverleg voor Personen met een Handicap (VGPH) een studiedag over kwaliteit van bestaan en meer specifiek PGB. Tijdens deze studiedag nemen academici, gebruikers, beroepskrachten en politici uit binnen- en buitenland het woord. De dag resulteert in een gezamenlijke verklaring voor de dringende realisatie van een wettelijk kader voor PGB en port zo minister Vanackere aan om hierrond iets te realiseren: het PGB-Experiment zal in 2008 opstarten.
2008
Er gaat een volledig nieuw team aan de slag dat verder werkt volgens het strategisch beleidsplan van 2007-2009. De werking aan de hand van de 3 zwaartepunten krijgt meer vorm en de stuurgroepvergaderingen en netwerken van experts zorgen voor een levendige interne dynamiek.
GRIP start, in samenwerking met een 5-tal andere organisaties voor personen met een handicap, het project Expertisecentrum Onafhankelijk Leven op. Dit expertisecentrum werkt rond het informeren, stimuleren en zelf initiëren van expertise rond directe financiering.
Op 13 maart 2008 kondigt minister van Welzijn Vanackere aan dat het experiment PGB in september van start zal gaan met een budget van 4 miljoen euro. Naar aanleiding hiervan organiseert GRIP in samenwerking met het VGPH een actie onder het motto: Genoeg gewacht op geld & vernieuwing. De extra middelen zijn immers niet voldoende want de wachtlijsten blijven groeien en er wordt in verhouding veel te weinig ingezet op zorgvernieuwing.
PGB infopakket
Op 3 juni lanceren we het PGB-infopakket. Dit pakket bevat een DVD en een brochure met uitvoerige, laagdrempelige informatie over het PGB. We willen de sector sensibiliseren en informeren over de mogelijkheden en uitdagingen van de nieuwe financieringsmethode. Er worden 500 infopakketten verstuurd naar zowel gebruikersorganisaties, voorzieningen, overheidsinstanties als relevante onderwijsinstellingen. Wegens groot succes worden extra 500 pakketten uitgebracht en verspreid bij OCMW's, mutualiteiten en leerkrachten.
Een derde actie rond PGB vindt plaats op 3 december en heeft vooral een politieke impact. Minister Vanackere houdt woord en laat het PGB-experiment van start gaan. We vereren hem met een bezoek en geven hem een boekentas cadeau. Die symboliseert het feit dat de minister nog veel kan leren over vraaggestuurde zorg.
Onderwijs
In opdracht van GRIP voeren de KHLeuven en het HIVA het "onderzoek naar de financiering van het onderwijs aan leerlingen met een specifieke ondersteuningsnood'. Uit het onderzoek komt onder meer naar voren dat er, in vergelijking met wat de overheid investeert in het buitengewoon onderwijs, zeker nog marge is om meer te investeren in inclusief onderwijs. Dit onderzoek wordt op 16 september voorgesteld aan de pers, gevolgd door een studiemoment.
In 2008 nemen we afscheid van Jan-Jan Sabbe, medeoprichter, bezieler en bestuurder van onze organisatie.
2009
Op het vlak van de gelijke kansen en gelijke rechten voor personen met een handicap zijn er 2 belangrijke keerpunten: de ratificatie door België van het VRPH en de toevoeging van de kansengroep personen met een handicap aan het Vlaamse gelijkekansenbeleid.
Op 16 februari organiseert GRIP de studiedag “Niets over ons zonder ons! Hoe participatie ‘waar’maken”. Met deze studiedag begeven we ons op het kruispunt van de begrippen ervaringsdeskundigheid, cultureel model en disability studies. We geven een krachtige aanzet tot (h)erkenning van ervaringsdeskundigheid.
GRIP lanceert de campagne ‘Leven zonder keuzes, dat is pas een handicap’. Wij vinden dat het een recht is om zelf te kiezen waar en met wie je gaat wonen, met wie je een relatie aangaat, welk werk je doet... Via deze campagne willen we tevens de principes achter kwaliteit van bestaan en PGB onder de aandacht brengen. Het PGB is de hefboom voor het realiseren van eigen keuzes. In eerste instantie richten we met deze campagne onze pijlen op iedereen die open staat voor diversiteit maar minder vertrouwd is met handicap.
Naar aanleiding van de Vlaamse verkiezingen roept GRIP met een politiek manifest de politieke partijen op om zich in te zetten voor de realisatie van een aantal beleidsvoorstellen ter bevordering van een inclusieve samenleving.
De interactieve website Handiwatch wordt gelanceerd, een forum waarop ervaringsdeskundigen de beeldvorming in de media opvolgen, analyseren en erop reageren.
Op 3 december vieren we de Internationale Dag voor Personen met een Handicap. Met een rondetafel in het Vlaams Parlement brengt GRIP een aantal sleutelfiguren bijeen die betrokken zijn bij de implementatie van het VRPH.
2010 - 10 jaar GRIP
In samenwerking met Ouders voor Inclusie voert GRIP campagne rond het inschrijvingsrecht, we focussen hiermee specifiek op artikel 24 (recht op onderwijs) van het VRPH. De aanzet voor deze campagne is de masterproef (Marlies Dupont, UGent) rond de barrières die ouders ondervinden wanneer ze hun kind met een beperking willen inschrijven in een gewone school. Met de resultaten en conclusies uit dit onderzoek gaan we langs bij het CGKR, het Kinderrechtencommissariaat en het Minderhedenforum. We hebben ook een persoonlijk onderhoud bij zowel het Ministerie van Onderwijs, de politieke partijen, de scholenkoepels als de vakverbonden.
Als alternatief voor de traditionele stand op beursen gaan we op 23 en 24 juni naar Rock for Specials, een muziekfestival in Evergem dat zich expliciet richt naar personen met een verstandelijke beperking. In onze tent bieden we een workshop aan over mensenrechten en optredens van Lies Lefever, Bert Gabriels en Improvizeer, dit onder de noemer ‘humor en handicap’.
Binnen de algemene werking blijven de getuigenissen een vaste waarde. De cartoontentoonstelling Haha... handicap wordt vooral ontleend door openbare bibliotheken en culture centra. We organiseren een Voelspriet in Roeselare en een Open-GRIP-dag in Gent. Er is geen Medewerkersweekend, wel een Medewerkersdag.
Op 5 december vieren we 10 jaar GRIP. Het wordt een intiem feest met vrijwilligers, ex-collega's en medewerkers.
2011
Het is de start van een nieuw meerjarenplan 2011-2014. GRIP werkt de volgende jaren aan 4 grote uitdagingen:
- Het sociaal model en het cultureel model bepalen de maatschappelijke visie op handicap;
- De overheid voert een inclusief beleid voor personen met een handicap;
- GRIP werkt als een goed georganiseerde gelijkekansenorganisatie en burgerrechtenbeweging van personen met een handicap;
- GRIP wordt erkend als een voortrekker en aanjager en werkt constructief samen met het middenveld en de overheid.
We publiceren 3 standpuntnota's. De standpuntnota inclusief onderwijs is het resultaat van de campagne voor inschrijvingsrecht met Ouders voor Inclusie in het najaar van 2010. De standpuntnota "De rechten van personen met een psychische beperking in het kader van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap". De standpuntnota "Handicap, Beeldvorming en de Openbare Omroep: Advies voor de beheersovereenkomst VRT 2012-2016".
In het voorjaar lanceren we de sensibilisatiecampagne ‘We staan sterker dan we denken!’. Met de campagne willen we de principes bekend maken van het VRPH. In eerste instantie richten we ons daarbij op mensen met een beperking zelf (en de organisaties van en voor mensen met een beperking). Deze campagne blijft ook in 2012 lopen. Op de website www gelijkerechten be kunnen mensen getuigenissen posten en een eerste bundel van die getuigenissen wordt overhandigd aan staatssecretaris voor Sociale zaken, belast met Personen met een Handicap Jean-Marc Delizée en aan de Vlaamse minister-president Kris Peeters en de minister van Gelijke Kansen Pascal Smet. Met de infostand van deze campagne gaat GRIP naar Dranouter-Bad in de Panne; we geven er onder andere ook een workshop over de rechten van personen met een handicap in samenwerking met Onze Nieuwe Toekomst.
Op 14 maart overhandigt GRIP in zaal De Schelp van het Vlaams Parlement het "Manifest Persoonsgebonden Budget" aan Jan Peumans, voorzitter van het Vlaams Parlement.
Op 1 december 2012 stelt GRIP het 1ste schaduwrapport voor over het VRPH: Mensenrechten en Handicap: Schaduwrapport Vlaanderen (België 2011). GRIP vindt het belangrijk dat er vanuit personen met een handicap een kritische reflectie doorgaat rond het VN-Verdrag en de situatie van personen met een handicap in Vlaanderen. We kiezen er daarom voor om via een consultatief en participatief proces een schaduwrapport op te stellen.
GRIP blijft in 2011 stakeholder in het Expertisecentrum Onafhankelijk Leven. Via dit engagement werken we mee aan een ruim vormingsaanbod met 7 vormingen en co-organiseren we op 7 mei het debat "Zorgvernieuwing: kopzorg of topzorg?" op de REVA-beurs in Gent.
Samen met een 20-tal andere handicaporganisaties start GRIP in het najaar een project op rond de deelname aan het beleid door personen met een handicap in Vlaanderen. Het project wordt gesubsidieerd door Gelijke Kansen in Vlaanderen en krijgt als titel: 'Niets over ons zonder ons: participatie door personen met een handicap in het beleid' (NOOZO). KVG is voortrekker. De bedoeling van dit project is om tot concrete aanzetten te komen voor een meer structurele vorm van beleidsparticipatie op het Vlaamse beleidsniveau door personen met een handicap en de verenigingen die hen vertegenwoordigen.
2012
De Open-GRIP dag in Mechelen staat in het teken van het sociaal en cultureel model in Vlaanderen met een lezing over de evolutie van handicap en aanvullend een panelgesprek van ervaringsdeskundigen. We starten met de lees- en reflectiegroep van ervaringsdeskundigen 'Visie en handicap'.
GRIP organiseert een 2de cartoonwedstrijd met als thema: 'Handicap: een zaak van mensenrechten'. We focussen hiermee op het VRPH. Er zijn 364 inzendingen en een jury selecteert 40 cartoons voor de nieuwe reizende tentoonstelling.
Op het Disability Filmfestival in Leuven stellen we Hasta la Vista voor, met aansluitend een panelgesprek over de beeldvorming in deze film. Handiwatch is heel actief, met 35 artikels, een focus op de Paralympics en een focus op handicap in films.
Het lobbywerk draait op volle toeren en we hebben meerdere formele contacten met parlementsleden (of hun medewerkers). We schrijven in het voorjaar een aantal beleidsvoorstellen rond PGB en maken die over aan de bevoegde beleidsmakers binnen Welzijn. We ondernemen onder andere lobbywerk ten aanzien van het ontwerp van decreet betreffende dringende en andere maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en publiceren een standpuntnota. We informeren en sensibiliseren over de discriminatie in Plopsaland waarbij personen met een verstandelijke beperking de toegang tot een aantal attracties geweigerd wordt.
GRIP wordt betrokken bij de actieplannen uitgewerkt voor het thema handicap binnen de Open-Coördinatie-Methode (OCM) en doet 3 insteken.
We starten met een halfjaarlijks werkforum VN-Verdrag om bepaalde aspecten van het VRPH verder uit te werken. Thema's zijn het recht op ondersteuning (artikel 19) en inclusief onderwijs (artikel 24). GRIP neemt deel aan de begeleidingscommissie van de Dienst Verdrag Rechten van Personen met een Handicap. Deze commissie maakt deel uit van de werking van het CGKR.
Begin juni neemt GRIP deel aan de tweedaagse conferentie met betrekking tot het maatschappelijk debat en we voeren 2 sensibilisatie-acties.
Het Expertisecentrum Onafhankelijk Leven (EOL) stopt op 12 juni. In dat laatste half jaar ligt de focus vooral op het verspreiden van onderzoek en het delen van kennis.
Doorheen het jaar blijft de sensibilisatiecampagne ‘We staan sterker dan we denken!’ lopen met de campagnestand en het verspreiden van flyers. Ook de deelname aan het Raadgevend Comité van het VAPH wordt verder gezet.
Op het einde van het project NOOZO wordt aan de hand van het projectrapport een voorstel uitgewerkt voor de oprichting van een Vlaamse adviesraad voor personen met een handicap.
2013
Een jaar waarin we heel wat aandacht besteden aan onderwijs en ondersteuningsbeleid. Het M-decreet is een nieuw onderwijsdecreet dat het recht op inschrijving inclusief onderwijs moet versterken. Via lobbywerk en persberichten legt GRIP de nadruk op artikel 24 van het VRPH dat stelt dat leerlingen niet omwille van hun handicap mogen uitgesloten worden uit het regulier onderwijs. Eind december ontvangen we een uitnodiging om het standpunt van GRIP in te brengen op een hoorzitting op 9 januari 2014 voor de commissie onderwijs.
Er ontstaat ook heel wat deining over een nieuw concept: de persoonlijke financiering (of PVF). In afwachting van hoe minister Vandeurzen deze persoonsvolgende financiering vormgeeft, publiceren we in februari een nota voor beleidsmakers met 10 aandachtspunten. Er komt ook een gezamenlijke nota voor minister Vandeurzen en het Vlaams Parlement over de verwachtingen van personen met een handicap naar de toekomstige financieringswijze; 16 organisaties onderschrijven de tekst. Bij de bekendmaking van de conceptnota persoonsvolgende financiering van de Vlaamse Regering in mei, laat GRIP duidelijk horen niet akkoord te gaan met de fundamenten van de nota: het tweetrappensysteem, het basisondersteuningsbudget en het beperken van VAPH-steun voor noden die niet door familie, vrienden, vrijwilligers en reguliere diensten gelenigd worden. Aan het einde van het voorjaar publiceren we een uitgebreidere inhoudelijke tekst met onze analyse van de conceptnota. Bij de publicatie van het CRZ-rapport van het VAPH over de gegevens van de wachtlijst, maken we een bondig dossier op en schrijven we een kritisch persbericht over het wegstoppen van 4000 PAB-aanvragen. In het najaar richten we samen met de vzw’s HAZO, NEMA en Ouders voor Inclusie de actiegroep RIP PAB PGB op met als voornaamste doel iedereen met een handicap te informeren rond de vernietiging van het PAB en PGB decreet.
We presenteren onze visie met betrekking tot ervaringsdeskundigheid tijdens het driedaagse congres ‘The art of belonging’ georganiseerd door Disability Studies in Nederland (DSiN). Met het netwerk Kijk op Handicap (de vorige Lees- en Reflexiegroep) stellen we de eerste versie op van de tekst 'Modellen aan de toog' waarmee we de handicap-modellen op een toegankelijke manier toelichten.
GRIP is opnieuw partner in het Disability Filmfestival en we verzorgen een inleidende lezing bij de voorstelling van de film 'De rouille et d'os'. De werking van Handiwatch blijft behouden, medewerker Herman Hillen ondersteunt vanaf midden 2013 de werking.
Met de campagne 'Mijn handicap, mijn rechten!’ informeren we het brede publiek over het bestaan van het VRPH. Op 3 december, Internationale dag van personen met een handicap, verspreiden we een sensibiliserend filmpje. De campagne wordt gedragen door de website www gelijkerechten be. Een dag later gevolgd door een sensibilisatieactie in het station van Antwerpen Centraal.
GRIP neemt deel de Stuurgroep van het academisch Steunpunt Gelijke Kansen en de Stuurgroep van het Steunpunt voor Inclusie (opgezet binnen Ouders voor Inclusie).
Ook in 2013 organiseren we 2 halfjaarlijkse werkforums VN-Verdrag met als thema's 'bevordering van bewustwording' (artikel 8 van het VRPH) en 'het recht op inclusief werk' (artikel 27). In het voorjaar versturen we de Engelse versie van ons schaduwrapport VN-Verdrag naar het internationale VN-Comité in Genève; het officiële verslag van België zal in september 2014 besproken worden en met het schaduwverslag van GRIP zullen we aan de bespreking deelnemen.
Vlaanderen krijgt opnieuw te maken met een straf voorbeeld van discriminatie, deze keer vanwege De Lijn die de toegang van scootmobiels verbiedt. Herman Hillen en Marleen Billen, 2 vrijwilligers en zelf scootmobielgebruikers, trekken aan de alarmbel met onder meer lezersbrieven in Humo en Panorama.
Er wordt een 1ste Trefdag Handicap opgezet in Leuven in samenwerking met 3 andere organisaties (Inclusie Vlaanderen, Ouders voor Inclusie en VFG).
We zetten het project Handicap en Arbeid verder, dit op basis van een nieuwe projectovereenkomst 2013-2015.
2014
We blijven het VRPH bekend maken met lezingen en het uitwerken van een brochure voor parlementsleden en beleidsmakers over de implementatie van het VN-Verdrag (publicatie in 2015). De website www gelijkerechten be blijft actief als informatiekruispunt rond het VN-Verdrag; deze website is ook het platform voor de 2 campagnes van GRIP.
GRIP is betrokken bij de bespreking van het VN-Comité voor de Rechten van Personen met een Handicap in Genève. In september wordt voor het eerst een verslag over de implementatie van het VN-Verdrag in België besproken. Op basis van het schaduwrapport van 2011, doet GRIP een substantiële inbreng in deze dialoog tussen het VN-Comité en de Belgische Staat. In april en september gaan Nadia Hadad en Patrick Vandelanotte van het Netwerk VN-Verdrag naar Genève om het VN-Comité toe te spreken.
Een speerpunt in onze opvolging van het VN-Verdrag is ons pleidooi voor de realisatie van inclusief onderwijs. We bundelden onze bemerkingen bij het M-decreet in een standpuntnota: ‘Commentaar bij het ontwerp van decreet ‘betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften’ (februari 2014). Begin januari spreekt GRIP op de hoorzitting over het M-decreet in de Commissie Onderwijs van het Vlaams Parlement. We benadrukken vooral de nood aan een stevig inschrijvingsrecht en de gepaste ondersteuning binnen het gewoon onderwijs.
Eind april dient GRIP met MDAC (Mental Disability Advocay Center, Budapest) een collectieve klacht in bij het Europees Comité voor Sociale Rechten over de tekorten op het vlak van inclusief onderwijs in Vlaanderen. De persconferentie krijgt heel wat persaandacht.
We besteden veel aandacht aan verdere visieontwikkeling rond handicap. De basis voor de standpuntnota Disability Studies (uitgave 2015) wordt gelegd via literatuurstudie, uitwisseling en bespreking. GRIP is opnieuw partner van het Disability Filmfestival in Leuven. We co-organiseren de lezing van Prof. Dr. Rosemarie Garland-Thomson (Emory Universiteit Atlanta GA) over visie op handicap en we vertonen de film Gabrielle.
GRIP investeert veel in de samenwerking met de openbare omroep met een kernoverleg, deelname aan het toegankelijkheidsoverleg en het diversiteitsforum, een gesprek over het inzetten van ervaringsdeskundigheid op beleidsvergaderingen, een overlegmoment met diverse middenveldorganisaties over de schermzichtbaarheid van mensen met een handicap en een overleg over de betekenis van het VN-Verdrag voor de media. We ondernemen ook lobbywerk bij het kabinet Media naar aanleiding van de ‘Monitor diversiteit 2013'.
In mei zijn er verkiezingen en we bezorgen ons Politiek Memorandum aan de politieke partijen als insteek voor het Vlaamse regeerakkoord en de beleidsnota's 2014-2019. We organiseren 3 verkiezingsdebatten rond het thema handicap en inclusie.
We publiceren de standpuntnota 'Het gelijkekansenbeleid voor personen met een handicap in Vlaanderen'. Deze nota is een round-up van de voorstellen van GRIP op vlak van het gelijkekansenbeleid voor personen met een handicap.
Op 26 november organiseren we een studiedag rond ‘deïnstitutionalisering’ met de titel ‘Naar een eigen leven midden in de samenleving’. Dezelfde dag lanceren we ook een standpuntnota over dat thema, inclusief een toegankelijke samenvatting. Opzet van de studiedag en de standpuntnota is om vanuit een GRIP een visie, een kader en beleidsvoorstellen te bieden om deïnstitutionalisering op de rails te zetten. We stellen hierbij het begrip ‘inclusie’ scherp en leggen de nadruk op het recht op ondersteuning die de persoonlijke autonomie versterkt ten opzichte van diensten, voorzieningen, vrijwilligers, familie en vrienden.
Het decreet persoonsvolgende financiering (PVF-decreet) wordt goedgekeurd door het Vlaams Parlement. GRIP neemt een zeer kritische houding aan tegenover dit decreet en zet met de actiegroep RIP PAB PGB een tekst met onze bezorgdheden en aanbevelingen op de website www rip pab pgb be online. Met de actiegroep organiseert GRIP een symbolische actie ‘RIP ondersteuning & keuzevrijheid’ de dag voordat de hoorzittingen en bespreking in het parlement van start gaan.
2015
GRIP blijft acties ondernemen om het recht op inclusief onderwijs te versterken. Het M-decreet kan misschien een stap voorwaarts betekenen, maar is ontoereikend om een echte ommezwaai naar inclusief onderwijs mogelijk te maken en om tegemoet te komen aan de verplichtingen die voortvloeien uit de ratificatie van het VRPH. Met onze aandachtspunten en beleidsvoorstellen gaan we langs bij parlementsleden en het kabinet. Op 30 maart organiseren we een rondetafel over de implementatie van het inclusief onderwijs: 'Zijn we in Vlaanderen nu goed op weg naar inclusief onderwijs?'. We werkten ook een overzichtsnota uit over inclusief onderwijs en het M-decreet: ‘Stand van zaken inclusief onderwijs’.
Ook in 2015 blijft GRIP projecthouder van het Gebruikersoverleg Handicap, Chronische Ziekte en Arbeid (GOHA) en ondersteunt zo de beleidsparticipatie in verband met de tewerkstelling van personen met een arbeidshandicap. Inclusieve arbeid is een recht en werd vastgelegd in het VRPH (artikel 27).
Inkomen en wonen zijn thema's waar GRIP de volgende jaren sterk zal op inzetten. Voldoende inkomen is heel erg verweven met de thema’s ondersteuning, volwaardige participatie op vlak van werk en onderwijs, een goede woning, ... We publiceren het verslag van een studiedag over deïnstitutionalisering die GRIP in 2014 organiseerde. In een standpuntnota over deïnstitutionalisering zetten we de term, onze visie en de aandachtspunten kort en krachtig op papier.
We volgen op de voet op hoe het decreet PVF in uitvoeringsbesluiten wordt omgezet. Volgens de vzw Iedereen beZORGd is het decreet strijdig met onze grondwet en de vzw stapt naar het Grondwettelijk Hof. GRIP treedt dit verzoek bij en dient in 2015 een juridisch dossier met bijkomende opmerkingen in bij het Grondwettelijk Hof.
Met de uitgave van de brochure ‘JA zeggen, JA doen’ willen we beleidsmakers informeren over het VRPH en de verplichtingen en verwachtingen die de ratificatie met zich meebrengt. De brochure moet dienen als reisgids bij de verdere implementatie en op 3 december, de Internationale Dag voor Personen met een Handicap, stelt GRIP de brochure voor aan de Vlaamse parlementsleden tijdens een hoorzitting bij de Commissie voor Wonen, Armoedebeleid en Gelijke Kansen.
We nemen ook actief deel aan de begeleidingscommissie VN-Verdrag binnen het Interfederaal Gelijkekansencentrum en we werken 2 submissions bij het VN-Comité over art. 24 (inclusief onderwijs) uit.
De beeldvorming die er in de samenleving heerst met betrekking tot mensen met een handicap heeft een belangrijke impact op de manier waarop we met levensvragen omgaan. Vooral het debat over de NIPT (Niet Invasieve Prenatale Test) krijgt aandacht in de media. GRIP stelt vast dat noch de kijk op handicap noch de ervaringsdeskundigheid van mensen met een handicap zelf meegenomen worden in de dialoog. Met de reflectienota 'Handicap en ethiek' legt GRIP haar visie met betrekking tot ethische thema's in het algemeen en de NIPT in het bijzonder vast. GRIP publiceert ook de standpuntnota ‘Disability Studies of aan onderzoek doen vanuit een recente kijk op handicap’.
Het Getuigennetwerk is al 10 jaar een vaste waarde en 2015 wordt een topjaar met 49 getuigenissen in scholen.
We blijven deelnemen aan de overlegmomenten met de VRT en publiceren de standpuntnota “Handicap, beeldvorming en de Openbare Omroep”. Deze nota stellen we op 11 juni voor in de Commissie Media van het Vlaams Parlement. We ontwikkelen de workshop 'Kijk op handicap in de media' die doorgaat op REVA en op het Disability Filmfestival in Leuven.
Eén van de doelstellingen van GRIP is om voor maatschappelijke beweging en publieke actie te zorgen. We nemen het voortouw in de voorbereidingen van de Trefdag in 2016 en we nemen deel aan de Freedom Drive van ENIL met ondersteuning bij het onthaal van de Europese conferentie, een workshop over het VRPH, mee opstappen in de protestmars en deelname aan de hoorzitting in het Europees Parlement.
2016
'Kom op voor inclusie', het nieuwe meerjarenplan (2016-2019) gaat van start. GRIP heeft hiermee de ambitie om werk te maken van inclusie. Van echte inclusie. Op tal van vlakken stellen we vast dat de rechten van personen met een handicap wel op papier staan, maar in de realiteit niet gerespecteerd worden.
De tijd van de grote mediacampagnes is voorbij. GRIP kiest voor sensibilisatieacties gelinked aan onze thema's. In 2016 zijn dat onderwijs, pab in onderwijs en ondersteuningsbeleid.
In het nieuwe plan benaderen we het thema tewerkstelling niet alleen via het GOHA, maar ook als een eigen operationele doelstelling. We beginnen met het uitwerken van een startnota echt werk en bouwen een netwerk uit van ervaringsdeskundigen over tewerkstelling.
Binnen het thema inkomen focussen we ons de volgende jaren op de prijs van de arbeid, de prijs van de liefde en de prijs van de handicap. Tijdens de Trefdag Handicap geven we een infosessie over de prijs van de liefde en de prijs van de arbeid.
In het najaar organiseren we 3 focusgroepen met ervaringsdeskundigen over wonen. Hieruit leren we over de dromen, de drempels en de hefbomen om te leven in de maatschappij; die informatie wordt in 2017 gepubliceerd in de reeks #inclusie.
Onze aandacht focust zich ook sterk op de invoering van de persoonsvolgende financiering. Nadia Hadad neemt vanuit de positie van onafhankelijk deskundige ook dit jaar deel aan het Raadgevend Comité van het VAPH. We analyseren het zorgregierapport van het VAPH over cijfers van vraag en aanbod voorzieningen en PAB. We investeren in persaandacht voor kinderen en jongeren op de PAB-wachtlijst. Het resultaat is een reeks artikels in de krant De Standaard met 3 getuigenissen (en 1 filmpje) en een afsluitende analyse van stafmedewerker Katrijn.
GRIP beoogt in zijn streven naar gelijke kansen en gelijke rechten van personen met een handicap zijn rol waar te maken als adviseur en ondersteuner van het gelijkekansenbeleid. Met een adviesnota (januari 2016) streven we ernaar om de Open-Coördinatiemethode (OCM) binnen het horizontale gelijkekansenbeleidsplan te versterken.
We publiceren de 2de herwerkte editie van de inclusiespiegel waarin we op basis van cijfers onderzoeken of er een evolutie is in de inclusie van personen met een handicap. De cijfers schetsen een weinig roosbeeldig beeld op vlak van sleuteldomeinen onderwijs, werk, wonen en inkomenspositie.
De implementatie van het M-decreet wordt van nabij opgevolgd. In de loop van het jaar zijn er een aantal contacten met het kabinet van minister Crevits, specifiek ook om onze inbreng te doen bij de uitwerking van een nieuw ondersteuningsmodel voor leerlingen met een handicap binnen het inclusief onderwijs. Op 19 april organiseren we een 2de tweede rondetafel over de implementatie van het M-decreet en het inclusief onderwijs. Als partner van het Steunpunt voor Inclusie werkt GRIP mee aan het rapport Drempels en Barrières.
Naar aanleiding van de tiende verjaardag van het VRPH formuleren we de boodschap dat er in Vlaanderen nog te weinig wordt ingezet op inclusie en te veel op segregatie. Dit krijgt veel persaandacht en naar aanleiding daarvan ook aandacht in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement.
In de lijn van de reflectienota “Handicap en ethiek’ van 2015, organiseren we een debat over het thema handicap en ethiek op zaterdag 24 september tijdens het Forum van de Patiënt in Gent. Het thema van het debat is het effect van de kijk op handicap op het leven met een handicap en bij prenatale diagnostiek.
Op 15 oktober gaat voor de derde keer de Trefdag Handicap door, de Trefdag is een samenwerkingsverband met 8 andere verenigingen van personen met een handicap.
Op organisatorisch vlak verandert er veel in 2016: na 16 jaar huisvesting in de Koningstraat, verhuist GRIP naar het Aromagebouw in Schaarbeek; in het najaar starten we met de hervorming van onze website en we lanceren voor het eerst een oproep voor giften.
2017
We blijven het recht op inclusief onderwijs versterken en leggen vooral de focus op de nood aan PABs. Met het Netwerk Onderwijs bundelen we de adviesen van GRIP in de nota ‘Ondersteuning nodig in de gewone school’.
Het Gebruikersoverleg Handicap en Arbeid start in 2017 met een nieuw driejarenplan ‘Talent boven beperking’. Naast beleidsparticipatie wordt er ook ingezet op sensibilisatie. Samen met GOHA organiseert GRIP de info- en gespreksavond ‘Willen, mogen, kunnen, moeten werken’ over de re-integratie van personen met een arbeidshandicap/chronische ziekte. Gastsprekers zijn Saskia Decuman (expert bij het RIZIV), Lieven Monserez (kabinet van minister De Block) en Eline Bruneel (Vlaams Patiëntenplatform). Intern werken we aan een beleidsdossier over werk dat in 2018 resulteert in een standpuntnota met adviezen.
Het thema inkomen zijn we binnen de werking nog aan het opzetten. In 2017 werken we aan een startnota waarin we een overzicht geven van de drempels voor een menswaardig inkomen en de speerpunten van GRIP voor de komende jaren in verwoorden. We realiseren een reeks diepte-interviews met personen met een handicap over hun inkomenssituatie. Hiermee willen we een breder publiek inzicht en begrip geven over de financiële situatie van personen met een handicap. De interviews worden in 2018 gebundeld in wat de 2de publicatie wordt in de reeks #inclusie.
We volgen verder op wat de voortgang is van het voornemen in het federale regeerakkoord om de inkomensvervangende tegemoetkoming op te trekken tot aan de Europese armoedegrens. We nemen hierover duidelijk stelling in (met onder meer een artikel op de website).
GRIP start met een nieuwe reeks publicaties #inclusie waarbij we willen tonen hoe mensen met een handicap inclusie waarmaken in de praktijk. De 1ste in de reeks is #inclusie#wonen: voorbeelden van inclusie in de praktijk: een huis, een thuis maar geen tehuis. Aan de hand van interviews met mensen met een handicap laten we zien dat zij niet alleen recht hebben om te wonen in de maatschappij maar dat ze het ook waarmaken. We brengen een aantal drempels in kaart die de woondroom van mensen met een handicap bemoeilijken en hefbomen die het vergemakkelijken.
In 2017 werkt het VN-comité in Genève aan een General Comment over artikel 19. GRIP stuurt hiervoor zowel een bijdrage voor de ontwerpversie op als een bijdrage met extra vragen ter verduidelijking ter voorbereiding van de definitieve General Comment. Dit werk gebeurt vanuit het Netwerk Ondersteuningsbeleid.
GRIP maakt deel uit van de Kinderrechtencoalitie en in 2017 verzorgen we een stevige insteek voor het schaduwrapport van de Kinderrechtencoalitie. Dit schaduwrapport verschijnt op 1 maart 2018 en wijst onder meer op het grote probleem van de wachtlijsten PAB.
Op 29 november 2017 neemt Patrick Vandelanotte deel aan het Nederlandse congres ‘Gelijk is Gelijk’ in Utrecht. Hij geeft er voor een publiek van 500 deelnemers een lezing over de uitvoering van het VN-Verdrag in Vlaanderen.
De 2 sensibilistieacties worden in 2017 gelinked aan de thema's wonen en werken.
2018
GRIP is een organisatie die al van bij de opstart werkt vanuit de inclusie-gedachte. Toen we de term inclusie bijna 20 jaar geleden in Vlaanderen naar voren schoven, stootten we op weerstand. Nu stellen we vast dat zowat alles wat men onderneemt rond personen met een handicap inclusie(f) heeft. De term is verwaterd tot een containerbegrip. Ook de paradigmashift die met inclusie zou moeten plaatsvinden, verloopt niet fundamenteel, niet doortastend en niet structureel. In termen van handicapmodellen blijven het medisch model en het zorg-denken domineren; de mensenrechtenbenadering en het sociaal-cultureel model breken nauwelijks door. GRIP vindt een kritische reflex hoognodig.
Vanuit die vaststellingen ontwikkelt GRIP begin 2018 de inclusiewaaier. We verduidelijken onze visie op het verschil tussen inclusie en integratie-segregatie en uitsluiting.
Binnen de thema's inkomen en werk lanceren we 2 sensibilisatieacties: een animatiefilmpje over de inkomensituatie van personen met een handicap en 3 filmpjes (storytelling) van ervaringsdeskundigen over 'echt werk'.
Om de omslag naar echt werk te illustreren organiseert GRIP op 28 mei de 1ste Inspiratiedag [op weg naar] echt werk. Er worden een aantal goede praktijkvoorbeelden gepresenteerd. GRIP stelt er aanbevelingen voor de realisatie van echt werk voor personen met een handicap in Vlaanderen voor.
Opnieuw is er in 2018 veel te doen rond inclusief onderwijs. Er worden een aantal bijsturingen van het M-decreet doorgevoerd. Onder andere wordt de IQ-grens voor de toegang tot type 2 buitengewoon onderwijs voor kinderen met een verstandelijke beperking geschrapt. GRIP blijft de implementatie van het M-decreet nauw opvolgen.
Eind april 2014 diende GRIP met MDAC (Mental Disability Advocay Center, Budapest) een collectieve klacht in bij het Europees Comité voor Sociale Rechten over de tekorten op het vlak van inclusief onderwijs in Vlaanderen. Op 16 oktober 2017 komt het comité tot een uitspraak en op 29 maart 2018 wordt deze uitspraak bekend gemaakt: Vlaanderen schendt het recht op inclusief onderwijs.
Om de drempels voor gelijke kansen op vlak van inkomen duidelijk te maken, publiceren we #inclusie#inkomen. Dit is de 2de uitgave in de serie #inclusie. Net als de voorganger, #inclusie#wonen, is het een bundeling van een aantal diepteinterviews met personen met een handicap. Naast de persoonlijke verhalen, nemen we ook uitleg over de structurele barrières door handicap op.
We schrijven in 2018 een standpuntnota over het recht op een menswaardig inkomen. Hierin zetten we alle grote struikelblokken voor een betere inkomenspositie op een rij. Het is een ingewikkelde thematiek, maar met de standpuntnota geven we een goed en juist overzicht. We omschrijven ook maatregelen die aan de situatie iets kunnen veranderen. De nota heeft de bedoeling om beleidsmakers inzicht te geven in de problematiek en aan te zetten om de verouderde en inclusiebelemmerende wetgeving te veranderen.
GRIP krijgt in 2018 van minister Homans de opdracht om de Vlaamse adviesraad handicap op te starten. Vanaf 1 oktober begint het project NOOZO – Vlaamse adviesraad handicap. Dit project is een samenwerking tussen GRIP en meer dan 20 andere middenveldverenigingen voor personen met een handicap.
De verschillende verenigingen van personen met een handicap drongen al lange tijd aan op een sterke structuur voor beleidsparticipatie. Dit werd in het 'Niets over ons zonder ons-project' onderzocht. Na aflevering van het NOOZO-advies engageerde de Vlaamse regering zich reeds in 2014 om een Vlaamse adviesraad handicap op te richten. Na heel wat overleg met het kabinet Gelijke Kansen en andere middenveldverenigingen, en na uitvoerige behandeling op de Raad van Bestuur, dient GRIP een projectaanvraag in voor het opstarten van de Vlaamse adviesraad handicap. De projectaanvraag wordt goedgekeurd en zo kunnen we vanaf 1 oktober, op basis van een bijkomende projectsubsidie, de opstart van de adviesraad vanuit GRIP faciliteren. Dit heeft een grote impact op de werking van GRIP in 2018 en zal dit ook de komende 2 jaar hebben. Organisatorisch valt de Vlaamse adviesraad onder de vzw GRIP. GRIP engageert zich om een maximale inhoudelijke onafhankelijkheid te bieden aan de adviesraad. Het project loopt tot eind 2020 en het is nog onduidelijk hoe de adviesraad verder vaste vorm krijgt. De voorkeur van alle verenigingen, ook van GRIP, blijft wel om een volledig onafhankelijke vzw op te kunnen richten als basis voor de adviesraad handicap.
2019
In 2019 gaan we naar de stembus. Via een hele reeks acties en een sterke lobbycampagne trachten we invloed uit te oefenen op de verkiezingsprogramma's van de politieke partijen, het regeerakkoord en de beleidsnota's van de nieuwe ministers. Om de nieuwe Vlaamse regering aan te moedigen een sterk beleid te voeren voor gelijke kansen en gelijke rechten van personen met een handicap, werken we een nota uit met een update van onze beleidsvoorstellen op het vlak van het gelijkekansenbeleid.
Na een ronde bij de studiediensten van 6 politieke partijen in het najaar 2018, bouwen we in 2019 verder aan die contacten. Steeds op basis van ons Politiek Memorandum en de 12 speerpunten die we er uithalen, blijven we tijdens de verkiezingsperiode in contact met de politieke partijen. We toetsen hun standpunten over onze 12 speerpunten af, verhogen hiermee nogmaals de aandacht voor deze thema’s en een debat hierover binnen de partijen.
We willen naar buiten komen met een publieke actie die aansluit bij ons lobbywerk. Deze actie moet ons streven versterken om in het regeerakkoord te schrijven dat de regering een masterplan voor inclusie en deïnstitutionalisering maakt en uitvoert.
Met het Netwerk Onderwijs volgen we nauwgezet de implementatie van het M-decreet en het ondersteuningsmodel op; de adviesnota 'Ondersteuning nodig in de gewone school' krijgt een update. Eind 2019 publiceren we #inclusie#onderwijs: het perspectief van kinderen/jongeren en hun ouders. Deze brochure is de 3de in de serie #inclusie met deze keer inspirerende verhalen over inclusief onderwijs.
GRIP streeft er naar dat personen met een handicap écht werk kunnen krijgen en houden. Het Netwerk Werk organiseert op 18 februari de 2de Inspiratiedag (op weg naar) echt werk. Tijdens deze inspiratiedag ontstaat het idee om samen met het Gespecialiseerd Team Bemiddeling (GTB) en Ouders voor Inclusie een project op te starten om personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt aan betaald werk op de reguliere arbeidsmarkt te helpen. In 2019 vindt de voorbereiding voor dit project plaats en in 2020 wordt het in actie omgezet.
We merken dat er nog heel wat drempels zijn met betrekking tot echt werk. Via concrete cases bestuderen we de drempels. Het rapport hierover is voor 2020. Met de standpuntnota Echt werk hopen we een dialoog te stimuleren over inclusieve tewerkstelling.
GRIP komt op voor een toegankelijke en betaalbare woning. In Vlaanderen wordt niet aan de wetgeving over het recht op wonen voldaan. Met het Netwerk Wonen werken we aan de nota Een inclusief woonbeleid: voor het recht op een betaalbare en geschikte woonst voor iedereen. In die standpuntnota kan je lezen waar het beleid op moet focussen en waar men naartoe moet werken om een wezenlijke verbetering in te zetten. We volgen ook actief ontwikkelingen op, bijvoorbeeld de veranderende huurprijzen bij sociale huisvesting, de kwetsbare positie bij mensen die afhangen van een VAPH-voorziening om een betaalbare toegankelijke woning te mogen blijven huren, initiatieven van middenveldorganisaties om de wooncrisis onder de aandacht te brengen, de betaalbaarheid op de private huurmarkt, …
We blijven onze visie en standpunten over het ondersteuningsbeleid en de actualiteit uitdragen via artikels op onze website en andere platforms. Met het Netwerk Ondersteuningsbeleid volgt GRIP vooral op hoe het recht op directe financiering en het recht op persoonlijke assistentie zich ontwikkelt. Dit houdt nauw verband met de uitvoering van het PVF-decreet en de problemen die zich stellen op het vlak van de wachtlijsten. Door samenwerkingen en communicatie met kabinetten, overheidsdiensten en parlementsleden kunnen we de gegevens over gemiddelde en absolute wachttijden bij minderjarigen verder uitbreiden. We publiceren deze cijfers en beargumenteren onze voorstellen voor verbetering.
GRIP blijft ook inzetten op het versterken van de implementatie van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VRPH). Met het Netwerk VN-Verdrag starten we de voorbereidingen van ons tweede schaduwrapport bij het VN-Verdrag. Dat wordt in 2020 ingediend bij het VN-comité. De Belgische staat zal namelijk in 2020 verslag uitbrengen over zowel de implementatie van de slotopmerkingen van het VN-comité uit 2014 als over nieuwe ontwikkelingen.
GRIP verzorgt een bijdrage voor het VN-comité onder de vorm van een officiële inzending (submission). Die somt pijnpunten op en geeft suggesties voor een vragenlijst (List of issues prior to reporting). Op 29 maart staan Patrick Vandelanotte en Inge Ranschaert namens GRIP het VN-comité hierover te woord in Genève.
In 2019 werken we 2 sensibiliserende acties uit. De inclusierap 'Vanaf nu is het wij' brengt op een frisse manier de boodschap van ons memorandum bij de verkiezingen, in beeld gebracht door ervaringsdeskundigen. Met Defiant Lives (Uitdagende levens) staan we stil bij de strijd voor mensenrechten en inclusie van personen met een handicap. Deze documentaire uit 2016 schetst een beeld van hoe activisten uit de VS, Groot-Brittanië en Australië doorheen de jaren vochten voor onafhankelijkheid en zelfbeschikking. GRIP zorgt voor Nederlandstalige ondertiteling en toont de film aan de vrijwillige medewerkers tijdens een Stuurgroep en op het Disability Film Festival (Leuven). We organiseren in Leuven ook een workshop op maat voor mensen met een verstandelijke beperking. In 2020 voorzien we voorstellingen in 3 provinciesteden.
In 2019 keurt het bestuur van GRIP een belangrijke beleidsnota goed over juridisch activisme. GRIP verkent hoe rechtszaken kunnen gevoerd worden als hefboom voor gelijke rechten.
We zijn aanwezig op de REVA-beurs met de stand en inclusiestafels en workshops over tewerkstelling en de kijk op handicap. We organiseren er Het Grote Inclusiedebat #verkiezingen 2019. Tijdens dit debat lanceren we de inclusierap 'Vanaf nu is het wij'.
2020
GRIP draait op volle toeren tot midden maart 2020 het hele land in lockdown gaat...
Onze ambities nemen niet af maar we moeten onze planning keer op keer aanpassen. Vanaf half maart zetten we in op online werken en vergaderen. Het 2-daags congres over inclusie en het feest voor de vrijwilligers naar aanleiding van 20 jaar GRIP op 14 december, worden door corona verplaatst naar 2021.
Wel staan we, binnen het kader van 20 jaar, maandelijks stil bij een van onze sensibiliserende acties of campagnes van de voorbije jaren. En in november zetten we een bevraging op over de kijk op handicap in Vlaanderen. Er wordt aan 1000 Vlamingen gevraagd hoe zij denken over en kijken naar mensen met een handicap. In december komen we naar buiten met de eerste resultaten.
Voor GRIP is inclusief werk betaald werk op de reguliere arbeidsmarkt. Heel wat mensen ondervinden drempels maar er zijn ook succesverhalen. Die bundelen we in #inclusie#werk, de 4de uitgave in de reeks #inclusie. Met het Netwerk Werk organiseren we in het najaar 3 webinars over inclusief werk: Streven naar inclusie op het werk; Tewerkstellingsondersteunende maatregelen; Welk effect heeft werken op tegemoetkomingen? In 2020 wordt GRIP partner in de projecten ‘Change4inclusion’ en ‘Hands-on inclusion’. We werken ook verder aan de lopende projecten ‘Ik verdien werk’ en ‘GO4divercity’.
Minister van onderwijs Ben Weyts gaf bij zijn aantreden te kennen dat hij het M-decreet zou afschaffen en vervangen door een nieuw begeleidingsdecreet. Dit aangekondigde begeleidingsdecreet krijgt de naam Decreet Leersteun; het wordt verschoven naar 2021. GRIP betreurt het tekort aan betrokkenheid van ouders en belangenverenigingen bij deze belangrijke beleidsontwikkeling. Inclusief onderwijs krijgt op onze website (en Facebook) opnieuw ruime aandacht. Er is nog steeds te weinig ondersteuning in het gewoon onderwijs; al is er wel al vooruitgang geboekt dankzij de oprichting van de ondersteuningsnetwerken. Maar het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs stijgt opnieuw in 2020.
We volgen op hoe maatregelen tijdens de coronapandemie een effect hebben op personen met een handicap en bezorgen de betrokken overheden onze signalen en voorstellen. We publiceren 3 artikels:
- Eerste aandachtspunten: Wat vindt GRIP van het beleid naar aanleiding van COVID-19? Wat deden we en wat zullen we de komende weken doen?
- Aandacht voor ethische afwegingen bij triage: Wat als artsen moeten kiezen welke patiënten te helpen en welke niet ... zullen mensen met een handicap dan uit de boot vallen?
- 10 lessen voor de toekomt na 10 weken corona: We hebben 10 weken coronabeleid achter de rug. GRIP kijkt er vandaag op terug en trekt 10 lessen voor de toekomst.
De uitgave van ons 2de schaduwrapport voor het VN-Comité in Genève verschuift naar een latere datum omdat de werkzaamheden van het comité vertraging oplopen. We mikken op de publicatie eind 2021.
Van de 3 geplande voorstellingen van de film Defiant lives (Uitdagende levens) kunnen er slechts 2 doorgaan. Door de coronamaatregelen wordt dit project doorheen 2020 constant aangepast en verschoven. De film wordt in kleine kring getoond in Antwerpen en in Gent.
GRIP blijft samenwerken met de VRT. We doen een inbreng voor de nieuwe beheersovereenkomst van de VRT, op basis van onze standpuntnota van 2019, en zijn tevreden dat ons voorstel rond het streefcijfer schermzichtbaarheid wordt opgenomen.
We zijn ook opnieuw aanwezig op het Disability Film Festival op 9 maart, dit keer met de film ‘Victor’.
De uitwerking van een nieuw meerjarenplan loopt vertraging op. Het nieuwe meerjarenplan zal pas in 2022 kunnen opstarten.
2021
Met het congres Ik ♥ inclusie op 8 en 9 oktober vieren we het 20-jarig bestaan (na uitstel in 2020). GRIP wil tonen dat inclusie werkt. 20 jaar GRIP is niet alleen feestvreugde. Ons streven naar inclusie en de toepassing van het VN handicapverdrag blijven een belangrijke opdracht. Op het congres wordt de film 2000-2020: 20 jaar GRIP gelanceerd.
Het Netwerk Onderwijs volgt de voorbereidingen van het decreet leersteun op. Voor GRIP betekent de conceptnota een duidelijke koerswijziging: geen enkele ambitie op het vlak van inclusief onderwijs, meer doorverwijzing naar en versterking van het buitengewoon onderwijs. Onder de noemer #meerambitievoorinclusiefonderwijs lanceren we in het najaar 18 filmpjes met videogetuigenissen om het draagvlak van inclusief onderwijs te vergroten.
Bij het decreet individueel maatwerk dringen we aan op meer zelfregie voor personen met een arbeidshandicap en voldoende persoonlijke assistentie op de werkvloer. We formuleren onze visie in de standpuntnota Ondersteuning en begeleiding bij inclusief werk. GRIP blijft partner in projecten gericht op het realiseren van inclusieve werkplekken: Ik verdien werk, Hands-on inclusion (middelen om inclusie aan te passen) en Change4inclusion (verandering voor inclusie).
In het voorjaar komt GRIP met een primeur voor Vlaanderen naar buiten: in een eigen reportage stellen we Frederik Wauterickx voor, de 1ste persoon met het Syndroom van Down voor die werkt op de reguliere arbeidsmarkt.
We leggen ook in 2021 de nadruk op het recht op persoonlijke assistentie. De campagne 20 jaar persoonlijke assistentie (opgestart op 15 december 2020 naar aanleiding van 20 jaar PAB) loopt heel 2021. We wijzen onder meer op het belang en de meerwaarde van persoonlijke assistentie, de nood aan meer bekendheid van de job en de negatieve gevolgen van de lange wachttijd voor een budget waarmee mensen zelf hun ondersteuning kunnen bepalen. Elke 15de van de maand publiceren we een duo-gesprek met een budgethouder en diens persoonlijk assistent.
Een deel van de gesprekken krijgt een plaats in #inclusie#persoonlijkeassistentie, de 5de bundel in de reeks #inclusie. We schrijven ook het Manifest Persoonlijke Assistentie waarin we onze aandachtspunten belichten.
Tijdens de eindejaarperiode lanceren we een reeks filmpjes van 1 minuut waarin budgethouders op een zeer persoonlijke en authentieke manier overbrengen wat persoonlijke assistentie voor hen betekent. De filmpjes zullen, net als de interviews, de bundel en het manifest, ook in 2022 en later nog verder gebruikt worden om mensen te sensibiliseren en te informeren.
Het project rond NOOZO, de Vlaamse adviesraad handicap, wordt met een jaar verlengd. GRIP is dus voor een 3de jaar projecthouder van NOOZO.
Met het Netwerk VN werken we verder aan ons 2de schaduwrapport voor het VN-Comité. De aanvankelijke planning om hier in december 2021 mee naar buiten te komen, wordt bijgestuurd omdat er nog geen datum is vastgelegd voor de bespreking door het VN-Comité.
Ook in 2021 blijft GRIP het beleid opvolgen met betrekking tot de coronapandemie. We ondernemen een aantal acties en doen een wezenlijke bijdrage bij de opmaak van de aanbeveling van Unia.
Binnen het luik sensibilisatie lanceren we midden 2021 de Zelftest Kijk op Handicap. Hiermee kan iedereen aan de hand van een korte vragenlijst de eigen kijk op personen met een handicap onderzoeken. En ondanks de coronamaatregelen slagen we erin om de filmvoorstellingen van ‘Defiant Lives’ verder te zetten.
De opstart van het juridisch Netwerk Handicap en Recht wordt wegens corona met 1 jaar uitgesteld. Naar aanleiding van een beslissing van de Vlaamse Regering die een negatieve impact zou hebben op de toegekende budgetten van duizenden mensen die vaak al jaren op de wachtlijst staan voor een persoonsvolgend budget - ‘actualisering’, zoals het in beleidsteksten wordt genoemd - besluit GRIP om een juridische actie te ondernemen. We bundelen de krachten met mensen die getroffen worden en aan advocatenkantoor en gaan op 28 juni symbolisch naar de Raad van State. We lanceren de inzamelactie #neetegennógminder met als doel de rolrechten te betalen zodat mensen zelf geen financiële risico's zouden lopen.
Gelijke Rechten 2000-2020: 20 jaar GRIP
2022
2022 is de aftrap van het nieuwe meerjarenbeleidsplan 2022-2026. Met 7 grote doelstellingen geven we aan op welke vlakken GRIP een verandering nastreeft in de maatschappij: een inclusieve wereld. We kiezen ervoor om de komende jaren te blijven inzetten op dezelfde 5 thema’s van het vorige beleidsplan: ondersteuning, werk, onderwijs, wonen en inkomen. En we behouden de slogan 'Kom op voor inclusie'.
We werken in 2022 aan een sterk onderbouwde beleidsnota over recht op ondersteuning, bekeken vanuit 10 invalshoeken. We gaan hiermee verder in 2023.
In 2021 trok GRIP naar Raad van State. In de loop van 2022 wordt duidelijk dat de minister van Welzijn een experiment zal starten met de 1100 langst wachtende mensen in prioriteitengroep 2 (wachtlijst persoonsvolgend budget / PVB). Zij zullen maar een deel van het PVB krijgen dat hun bij de goedkeuring van hun aanvraag was toegekend. Omdat dit het recht op ondersteuning van deze mensen aantast, en omdat het een heel gevaarlijk precedent is, beslist GRIP om de stap naar de rechtbank te faciliteren. We publiceren eind december op onze website een modelverzoekschrift recht op ondersteuning. Om ons te versterken op vlak van juridische strategieën, organiseren we 3 aanloopsessies voor een juridisch netwerk binnen GRIP, met deelname van ervaringsdeskundigen én juridische experten.
Ook op het thema werk wordt sterk ingezet. De mythe dat werken voor een persoon met een handicap niet loont, is er nog steeds. In het document Loont het om te werken? en de folder Werken Loont geven we antwoord op veel gestelde vragen. We willen werkgevers betrekken als medestanders om inclusieve werkvloeren te maken. Daarom worden of blijven we partners in een aantal pilootprojecten rond inclusief werk. En GRIP is partner van de REVA-beurs in Gent die in het teken staat van tewerkstelling. GRIP blijft inzetten op lobbywerk met name via het kabinet en departement maar ook door deel te nemen aan adviezen van NOOZO en door deel te nemen aan werkgroepen binnen de VDAB via het Platform Handicap en Arbeid.
GRIP is reeds jarenlang een van de voornaamste pleitbezorgers van het inclusief onderwijs in Vlaanderen en dat houden we in het nieuwe meerjarenplan ook aan. We zetten verder in op het versterken van het inschrijvingsrecht en het recht op ondersteuning. We organiseren onder andere een rondetafel met Vlaamse parlementsleden en we organiseren een werkbezoek voor Vlaamse parlementsleden. In het najaar startten we met de opnames van een mini-documentaire over inclusief onderwijs.
Zelfstandig en inclusief wonen in de maatschappij: in een eerste artikel van het nieuwe werkjaar vatten we onze interviewreeks uit 2021 samen in een mooi overzicht en geven als klap op de vuurpijl de krijtlijnen weer van ons interview met 2 topmannen in het woonbeleid. We publiceren een artikel over de sociale verhuurkantoren en een artikel over de Handicapmonitor van Statistiek Vlaanderen.
We blijven het beleid rond de tegemoetkomingen opvolgen. Onze basis voor lobbywerk blijft onze standpuntnota over een menswaardig inkomen met speerpunten. Een 3-tal van deze speerpunten worden opgenomen in het Europees rapport over België over de stand van zaken van de sociale bescherming.
We willen nog scherper vertrekken vanuit een rechtenbenadering. Met het platform Handicap en Recht brengen we ervaringsdeskundigen met een handicap, verenigingen van personen met een handicap en juridisch experts samen rond de tafel. De doelen van het platform zijn juridische strategieën ontwikkelen om rechten van personen met een handicap af te dwingen en de mogelijkheden verkennen voor mensen met een handicap om individueel via rechtszaken hun rechten af te dwingen (zie ook stukje over modelverzoekschrift). GRIP volgt de oprichting van het nieuwe Vlaams Mensenrechteninstituut (VMRI) op. We doen dat met een zekere bezorgdheid én met een constructieve betrokkenheid.
2022 is voor NOOZO het eerste jaar als onafhankelijke vzw. GRIP blijft bijdragen aan de werking van NOOZO om zo verder mee te bouwen aan een sterke adviesraad handicap.
Maatschappelijke verandering en bewustwording gaan hand in hand. Al sinds de beginjaren zet GRIP in op de beeldvorming over mensen met een handicap, wat we de kijk op handicap noemen. En we blijven dit doen. We hebben stappen vooruit gezet op het vlak van kruispuntdenken, met onder meer het aannemen van een visietekst en deelname aan het project rond LGBTQI+ en handicap (in samenwerking met onder meer Çavaria, Inter en Konekt). Op lokaal vlak starten we met een Bruispunt voor inclusie in Brugge (in samenwerking met 'tspelopdewagen). Ook de getuigenissen in scholen en bij organisaties blijven doorgaan.
Ontdek de hoogtepunten van 2022 in Jaaroverzicht 2022